Ga direct naar: Hoofdnavigatie
Ga direct naar: Inhoud
Het Waaggebouw aan de Nieuwestad te Leeuwarden in 1941

Verslag Noordelijke Netwerkdag Oorlogsbronnen 2015

7 juli 2015 · Nieuws

Digitaal cultureel erfgoed vormt een uitdaging voor collectiehoudende instellingen. Er worden nieuwe eisen gesteld aan het gebruik en presentatie van bronnen. Dit stond centraal tijdens de eerste Noordelijke Netwerkdag Oorlogsbronnen. 

Digitaal cultureel erfgoed vormt een uitdaging voor collectiehoudende instellingen. De ontwikkelingen op dit gebied gaan razendsnel en stellen nieuwe eisen aan het gebruik en de presentatie van bronnen. Hoe kan je bronnen op creatieve, digitale manieren een tweede leven geven? Hoe verhoudt zich dat tot de authenticiteit? En hoe zijn deze ontwikkelingen in te zetten voor onderwijs en educatie? Deze vragen stonden centraal tijdens de eerste Noordelijke Netwerkdag Oorlogsbronnen. Die werd op donderdag 25 juni in het Fries Museum in Leeuwarden georganiseerd. Er waren deelnemers van ruim 20 verschillende erfgoedinstellingen aanwezig.

Van netwerk naar kenniscentrum

Hans Groeneweg, conservator van het Fries Verzetsmuseum en medeorganisator van de netwerkdag, opent de middag: “In Friesland noemen we iets na twee keer al een traditie. Dus als we dit volgend jaar nog een keer organiseren, hebben we een mooie, nieuwe traditie.”

Edwin Klijn, programmamanager van het kenniscentrum oorlogsbronnen, praatte de deelnemers bij over de ontwikkelingen rondom het kenniscentrum. Momenteel wordt uitgewerkt hoe dat vorm krijgt en wat het gaat bieden. Uitgangspunten daarbij zijn vraaggericht en thematisch (samen)werken, zodat gebruikers en publiek beter de weg naar het bronnenmateriaal weten te vinden. De input voor het plan komt onder andere uit gesprekken met collectiehoudende instellingen en een gebruikersonderzoek.

Bewegend beeld als bron

Daarna gingen de deelnemers in groepen workshops volgen. Syds Wiersma, coördinator van het Fries Film Archief, gaf een workshop over de verborgen verhalen achter Friese amateurfilmbeelden uit de Tweede Wereldoorlog. Amateurfilm is nog een onontgonnen terrein en hij laat ter illustratie zeven filmfragmenten zien. Deze geven doorkijkjes naar het grote verhaal van de oorlog, zoals de unieke beelden van de deportatie van de familie De Jongh (gefilmd door overbuurman Rodenburg). De filmfragmenten zijn gebruikt op Friese scholen. Wiersma: “De jongeren waren verbijsterd door het beeldmateriaal en de intensiteit daarvan. Dat geeft wel aan hoe je de nieuwe generatie kunt boeien met deze bronnen.” Van de fragmenten zijn er vijf pas de laatste twee jaar toegevoegd. Wiersma pleit daarom voor een sterke focus op het binnenhalen van beeldmateriaal. Dat gebeurt nu binnen het project Digitalisering Fries Erfgoed.

Digitale stadswandeling

De deelnemers van de workshop Digitale stadswandeling70 jaar vrijheid trokken Leeuwarden in. Aan de hand van een app die dagboekfragmenten van de 12-jarige Adri Meindersma laat horen (de fragmenten zijn ingesproken door een jongetje, zodat het lijkt alsof Adri zelf de verhalen vertelt), kregen ze op verschillende plekken in de stad delen van zijn belevenissen mee. De stadswandeling wordt gebruikt voor het onderwijs. Leerlingen kunnen de stadswandeling maken en rondom verschillende thema’s op hun eigen manier een verhaal samenstellen: bijvoorbeeld met tekst, filmpjes of foto’s. Terug in de klas zijn zo de verschillende verhalen rondom oorlogsthema’s te bespreken.

Educatieve spin-off Scholtenhuiswebsite

Het Scholtenhuis presenteerde in de workshop hun net gelanceerde interactieve documentaire. Hierin wordt het Scholtenhuis gebruikt als metafoor: een plek om de thema´s en gebeurtenissen uit de Tweede Wereldoorlog aan ophangen. Animaties nemen de kijker mee naar het Scholtenhuis tijdens de oorlog. Zo krijgt die het idee zelf het verleden te beleven en voor de dilemma’s en keuzes van die tijd te staan.

Historische (digitale) reconstructie Westerbork

Hoe houd je herinneringen levend op een plek waar vrijwel niets origineels is overgebleven uit de Tweede Wereldoorlog? Voor dat vraagstuk staat Kamp Westerbork. Ellen van der Waerden presenteert in haar workshop een virtuele reconstructie van het kamp uit 1944. Westerbork wil deze gaan gebruiken als basis voor bijvoorbeeld online rondleidingen, verrijkt met getuigenverhalen, foto’s en beeldmateriaal. Bergen Belsen heeft ook een virtuele reconstructie gemaakt en gebruikt deze voor onderwijs en educatie.

‘Houd toch eens op over die oorlog’

Geart de Vries, directeur van het Historisch Centrum Leeuwarden sluit de dag af met een lezing. Hij put daarbij uit zijn ervaringen als journalist bij de Friese radio, waarvoor hij destijds een documentaire maakte rondom het filmpje van Rodenburg. Hij geeft aan dat er toen kritisch naar dergelijke documentaires werd gekeken. ‘Houd toch eens op over die oorlog’, werd er in de jaren ’80 gezegd. Tegenwoordig willen we de oorlog vooral bewaren in het collectieve geheugen. Hij brengt dat gevoel onder woorden met een citaat van Günter Grass: ‘Het houdt niet op. Nooit houdt het op.’

Het Netwerk Oorlogsbronnen gaat verder in het Kenniscentrum Oorlogsbronnen. Dit kenniscentrum is mogelijk gemaakt dankzij steun van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, het vfonds, het Prins Bernhardcultuurfonds en Archief2020

Ontvang onze nieuwsbrief
Tweewekelijks geven we je een overzicht van de meest interessante en relevante onderwerpen, artikelen en bronnen van dit moment.
Ministerie van volksgezondheid, welzijn en sportVFonds
Contact

Vijzelstraat 32
1017 HL Amsterdam

info@oorlogsbronnen.nlPers en media
Deze website is bekroond met:Deze website is bekroond met 3 DIA awardsDeze website is bekroond met 4 Lovie awards