Bevrijd en belegerd: Nijmegen als frontstad
Bij Operatie Market Garden ligt de focus vaak op de militaire mislukking bij Arnhem – een brug te ver. Maar terwijl de geëvacueerde Arnhemse bevolking in spanning wacht op de bevrijding, hebben de Nijmegenaren het ook zwaar te verduren. Het bevrijde Nijmegen verandert in een frontstad, met de bevolking in de vuurlinie. Het leven gaat ondergronds verder, in de schuilkelders.
Janneke Jorna
Noodziekenhuis in de schuilkelders van het Oud Burgeren Gasthuis in Nijmegen
Oorlogsbronnen | Regionaal Archief Nijmegen
Door het geallieerde bombardement van 22 februari 1944 worden veel huizen weggevaagd. En met de bevrijding van de stad op 20 september 1944 worden de nog overeind staande gebouwen in de binnenstad grotendeels verwoest. Een deel van de bevolking moet zijn heil zoeken in de schuilkelders.
Gebeurtenis
Bombardement op Nijmegen, 22 februari 1944
Het bombardement op Nijmegen vond plaats op 22 februari 1944. Na een afgebroken missie naar Gotha in Duitsland kozen Amerikaanse bommenwerpers gelegenheidsdoelen: een spoorwegemplacement. Dit bleek in Nijmegen te liggen. De bommen van twaalf Liberators (B-24) en twee Flying Fortresses (B-17) troffen vooral het westelijk deel van de historische binnenstad waarbij zeker 773 doden vielen.
Meer over Bombardement op Nijmegen, 22 februari 1944Duitse Propaganda Bombardement Nijmegen •
Duitse beelden van de gevolgen van het bombardement op Nijmegen op 22 februari 1944.
Frontstad
Met de bevrijding houdt de oorlog niet op. De stad en haar bevolking ligt pal aan de frontlinie. Nijmegen blijft nog een halfjaar het doelwit van Duitse bommen en granaten. Dit dwingt een deel van de bevolking om een veilig onderkomen te zoeken in de schuilkelders, terwijl de ingekwartierde geallieerde soldaten de stad voller maken.
Gebeurtenis
Bevrijding Nijmegen
De bevrijding van Nijmegen vond plaats op 20 september 1944 door de 82e Luchtlandingsdivisie van de Amerikaanse strijdkrachten en het 30e Legerkorps van de Britse strijdkrachten. De slag om Nijmegen duurde van 17 tot 20 september en was onderdeel van Operatie Market Garden. De slag eiste honderden burgerslachtoffers en er was veel schade.
Meer over Bevrijding Nijmegen
Vanaf een pand in de Houtstraat genomen foto richting de Stikke Hezelstraat en de verwoeste St. Stevenskerk na het bombardement op 22 februari 1944Oorlogsbronnen | A.A. van der Borg | Regionaal Archief Nijmegen
Enkele panden in de Hugo de Grootstraat die zijn verwoest tijdens de bevrijding in september 1944Oorlogsbronnen | Anna Huybers | Regionaal Archief Nijmegen
De grote geallieerde militaire aanwezigheid is nodig vanwege het gevaar van de Duitse beschietingen en eventuele tegenaanvallen. Ook zijn de geallieerden bezig met het voorbereiden van de doorstoot naar Duits grondgebied met Operatie Veritable. De stad mag dan bevrijd zijn, de bewoners zijn niet vrij om zomaar de straten op te gaan. Ze kampen met grote woningnood, voedseltekorten en de blijvende oorlogsdreiging.
Gebeurtenis
Operatie Veritable
Operatie Veritable vond plaats tussen 8 februari en 11 maart 1945 in het Reichswald, bij de Duitse Nederlandse grensstreek, bedoeld om het gebied tussen de Roer en de Rijn, ten oosten van Venlo en Nijmegen te bevrijden. De slag resulteerde in een geallieerde overwinning.
Meer over Operatie Veritable
