Vereniging Friesland 1940-1945 (Documentatiecommissie)

Binnen verzetskringen werd reeds in 1943 stilzwijgend afgesproken dat de overlevenden de verzorging van de nagelaten betrekkingen van omgekomen mede-verzetsstrijd(st)ers op zich zouden nemen. In de decembermaand van het eropvolgende jaar werd door verschillende verzetsorganisaties een tweetal vergaderingen aan dit onderwerp gewijd. Op 4 december werd op een boerderij tussen Scharnegoutum en Bozum vergaderd door de LO-leiders in het district Sneek. Ze stonden allen achter het plan dat `Henk Financiën' (Th.A. Lycklama à Nijeholt), vanaf juli 1944 de NSF-man te Sneek, ontvouwde tot hulp aan de weduwen en wezen van omgekomen verzetsstrijders. Er werd besloten tot het inzamelen van gelden voor de vorming van een fonds. Reeds op 18 april 1945 werd te Leeuwarden de Vereniging "Friesland 1940- 1945" opgericht. Op die dag werd in Makkum nog gevochten, terwijl Leeuwarden pas enkele dagen daarvoor door de Duitsers was verlaten. De verschillende activiteiten van de vereniging vloeien voort uit de statuten. Daarin worden ze - samengevat - als volgt omschreven: het dienen van de nationale zaak/medewerking verlenen aan de wederopbouw; belangenbehartiging voor verzetsmensen en hun nabestaanden; de herinnering levend houden aan de geest van het nationale verzet. Al snel na de bevrijding, in mei 1945, werd door de Sectie Documentatie van de Gewestelijke Staf der NBS een begin gemaakt met het enquêteren van oudverzets-mensen. Hiertoe werd een vragenformulier ontworpen dat `Aan alle strijders voor Vrijheid en Recht' was gericht. De bedoeling was om, aan de hand van o.a. de ingevulde en geretourneerde formulieren, een gedenkboek over het gewapende verzet in Friesland uit te geven. Naast de ingevulde formulieren kwamen ook uitgebreide verslagen binnen, welke overigens wel waren geschreven aan de hand van de toegezonden vragenlijst.