: Dagboek (cahier)

‘Visite voor Kitty. De hond ging vreselijk blaffen en ik hoorde mensen lopen. Kitty kwam binnen met een lijkbleek gezicht. W.A. boven,’ aldus een anonieme Joodse Amsterdammer in een beklemmend dagboek, ooit op een zolder ergens gevonden. ‘Tante Jet spierwit, zegt aldoor: Ik heb het wel geweten. Kitty kijkt uit het raam, op de trap niemand.’ Het is april 1943. De dagboekschrijver en zijn eveneens Joodse vriend Bram, allebei ongeveer 20 jaar oud, zitten ondergedoken in een krappe bovenwoning in de Transvaalbuurt in Amsterdam-Oost. ‘De Steenmans hebben steeds ruzie. Ieder woord wat eruit komt is ruw of een vloek. Ze vertelde, ik mag niet meer op straat, alle Joden zijn in Mei weg.’ Met gevaar voor eigen leven zijn de jongens juist vaak op straat te vinden: onderduiken bij de grote familie Steenman, die daar nog veel geld voor vraagt ook, blijkt onverdraaglijk. ‘We wandelen. Bram trek in bier. Zijn op de hoek 1e Oosterparkstr en Vrolikstr 3 biertjes gaan drinken. Ik heb bier gedronken, wie weet wat mijn ouders lijden.’ In de Miquelstraat, die tegenwoordig niet meer bestaat, ontmoet de schrijver een vroegere buurvrouw: ‘Ze loopt eerst door, komt terug, zegt: Eh, hoe gaat het met U. Heeft U nog wat gehoord van Uw ouders of zusje? Neen, zeg ik, ze had een ster aan die vrouw. Haar vader en moeder zijn ook opgehaald en doorgestuurd.’ In zijn dagboek richt hij een brief aan zijn ouders en zus, die op dat moment misschien al wel zijn omgebracht: ‘Zitten jullie in Theresiastad. Hoe is het daar. Lief zusje hoe gaat het ermee. Waar werk je? Houd je flink. Is Marietje bij jou. Hoe leven jullie, in barakken? Krijgen jullie slaag. Ik hoop dat Onzen Lieven Heer jullie beschermt.’ Wat er met de dagboekschrijver is gebeurd na mei 1943, is onbekend. ‘Visite voor Kitty. De hond ging vreselijk blaffen en ik hoorde mensen lopen. Kitty kwam binnen met een lijkbleek gezicht. W.A. boven,’ aldus een anonieme Joodse Amsterdammer in een beklemmend dagboek, ooit op een zolder ergens gevonden. ‘Tante Jet spierwit, zegt aldoor: Ik heb het wel geweten. Kitty kijkt uit het raam, op de trap niemand.’ Het is april 1943. De dagboekschrijver en zijn eveneens Joodse vriend Bram, allebei ongeveer 20 jaar oud, zitten ondergedoken in een krappe bovenwoning in de Transvaalbuurt in Amsterdam-Oost. ‘De Steenmans hebben steeds ruzie. Ieder woord wat eruit komt is ruw of een vloek. Ze vertelde, ik mag niet meer op straat, alle Joden zijn in Mei weg.’ Met gevaar voor eigen leven zijn de jongens juist vaak op straat te vinden: onderduiken bij de grote familie Steenman, die daar nog veel geld voor vraagt ook, blijkt onverdraaglijk. ‘We wandelen. Bram trek in bier. Zijn op de hoek 1e Oosterparkstr en Vrolikstr 3 biertjes gaan drinken. Ik heb bier gedronken, wie weet wat mijn ouders lijden.’ In de Miquelstraat, die tegenwoordig niet meer bestaat, ontmoet de schrijver een vroegere buurvrouw: ‘Ze loopt eerst door, komt terug, zegt: Eh, hoe gaat het met U. Heeft U nog wat gehoord van Uw ouders of zusje? Neen, zeg ik, ze had een ster aan die vrouw. Haar vader en moeder zijn ook opgehaald en doorgestuurd.’ In zijn dagboek richt hij een brief aan zijn ouders en zus, die op dat moment misschien al wel zijn omgebracht: ‘Zitten jullie in Theresiastad. Hoe is het daar. Lief zusje hoe gaat het ermee. Waar werk je? Houd je flink. Is Marietje bij jou. Hoe leven jullie, in barakken? Krijgen jullie slaag. Ik hoop dat Onzen Lieven Heer jullie beschermt.’ Wat er met de dagboekschrijver is gebeurd na mei 1943, is onbekend.