Planetarium, huis met klokgevel, anno 1768 met zonnewijzer.

Planetarium, huis met klokgevel, anno 1768 met zonnewijzer. In het grachtenhuis Eise Eisingastraat 3 te Franeker bevindt zich het oudste nog werkende planetarium ter wereld. De wolkammer Eise Eisinga heeft dit nauwkeurig bewegend model van het zonnestelsel gebouwd tussen 1774 en 1781 aan het plafond van de woonkamer. Tot op de dag van vandaag toont het Planetarium de actuele stand van de planeten: de planeten van Eisinga bewegen namelijk in dezelfde tijd rond de zon als de echte planeten. Het uurwerk beweegt door middel van een indrukwekkend radarwerk van houten hoepels en schijven, met tienduizend handgesmede spijkers als tanden. Een slingerklok en 9 gewichten drijven dit geheel aan. Tevens heeft het Eise Eisinga Planetarium een verzameling van historische astronomische instrumenten. Het Rijk kocht het Planetarium in 1826. Conservator van 1941 tot 1983 was Harke Terpstra, een begrip in Friesland en daarbuiten. In 1997 ingrijpend gerestaureerd. Inmiddels (2015) is het Planetarium genomineerd voor de Unesco Werelderfgoedlijst.