6-schots centraalvuurrevolver Nederlands model 1873 Nieuw Model, kaliber 9.4 x 20 R

We beginnen nog voor het jaar 1873 toen de revolver werd ingevoerd bij de landmacht. Eerder waren namelijk oude 17,1 mm pistolen, gemoderniseerd met percussie inrichting maar niet voorzien van trekken en velden, in gebruik. Voorbeelden hiervan de M.1815 en de M.1820. De enige revolver die binnen onze krijgsmacht in 1873 al in dienst was, was de Beaumont-Adams revolver M-1856 [11,2 mm] die alleen bij de Marine was ingevoerd. Beaumont was een Maastrichtse vuurwapenfabrikant. Deze revolver was al een percussiewapen, maar werd in 1869 gemoderniseerd naar een ontwerp door marineofficier Van Wely en daarmee aangeduid als Revolver A(chterlader). Dit wapen schoot voor het eerst eenheidspatronen. Het bleef nog tot einde 19de eeuw in de bewapening. In 1873 werd een verbeterde revolver geïntroduceerd in ons leger. Dit was een 9,4 mm wapen [met randmunitie] dat was gebaseerd op het zogenaamde Bergansius systeem. Dit was een fijnontwerp van de Nederlandse kapitein der Artillerie J.J. [Johannes Josephus] Bergansius. Zijn jongere broer Johannes Willem is een bekend persoon in de Nederlandse militaire en politieke geschiedenis. Deze was net als zijn broer artillerieofficier. Johannes Willem werkte bij de Pyrotechnische werkplaats te Delft, werd later zelfs directeur [van de latere AI], bereikte tenslotte de rang van luitenant-generaal en was tot tweemaal toe Minister van Oorlog [1888-1891; 1901-1905]. In 1903 werd hij benoemd tot Minister van Staat. Johannes Willem was als Minister van Oorlog tevens de verantwoordelijke persoon voor de invoering van het 7-veld geschut. Het Bergansius syteem was gebaseerd op een Belgische vinding van J. Chamelot en H.J. Delvigne uit [juli] 1862 [patent datum] op basis van een 7,5 mm kaliber. Dit wapen was ontworpen met een automatisch fijndraaiende ronde kamer [gekoppeld aan de haanactie - een zogenaamde "double-action"], waardoor de scherpe patroon exact voor de percussiehamer werd gebracht. Dit principe noemde men centraalvuring, waardoor het mogelijk werd eenheidsmunitie [ontwerp Horace Smith en Daniel Wesson, bekend van Smith & Wesson] te gebruiken. Bovendien kon de kamer aan de achterzijde worden geladen [net zoals de Revolver A van Van Wely]. De kamer kon eenvoudig zijwaarts worden uitgenomen, waarna ontlading en herlading kon plaatsvinden. Het wapen werd ingevoerd bij het KNIL en de landmacht als Revolver M.73, na verschijnen van een verbeterde versie, met toevoeging OM [Oud Model]. Het werd vanaf de jaren 70 (van de negentiende eeuw) het standaard vuistvuurwapen voor officieren, en met vuistvuurwapen uitgeruste manschappen van de cavalerie, artillerie en Marechaussee. Vanaf 1891 werd het ook bij de marine en mariniers ingevoerd. Overigens betrok de landmacht haar wapens (vreemd genoeg) bij de firma J.F.J. Bar in Delft en P. Peters te Maastricht, en niet bij de firma (Edouard de) Beaumont in Maastricht, de handvuurwapenleverancier van het leger bij uitstek. De marine kocht later wel in het Limburgse. Overigens zij opgemerkt dat de officieren het wapen zelf moesten aanschaffen. Het werd volgens richtlijn als voorgeschreven vuistvuurwapen voor officieren aangemerkt; kosteloos uitgereikt werd het alleen aan dienstplichtigen. In 1908 kwam een gewijzigde versie van het wapen, dat aangeduid zou worden als M.73 NM [Nieuw Model]. Dit wapen had een ronde loop (in plaats van een achthoekige), en was bijna 5 cm korter en daardoor 100 g lichter. Dit wapen werd door de AI vervaardigd. De revolver werd gedragen in een zwart of bruin lederen revolvertas die hetzij aan de koppel hetzij over de schouder (m.b.v. draagriemen) werd gedragen. Een patroontas voor maximaal 48 (losse) patronen hoorde bij de uitrusting. Deze uitrusting kwam in een aantal varianten voor. Zowel het wapen als bijbehorende uitrustingstukken bleven tot en met de meidagen van 1940 in gebruik bij het leger. Bron: Stichting De Greb