Archief van D.I. Gazan.

Archief van D.I. Gazan. David Isaäk (David) Gazan, geboren Holten - overleden Auschwitz 11 februari 1944. Jodenvervolging. David Gazan, als jongeling ondergedoken in zijn woonplaats Holten, werd in september 1943 gearresteerd. Hij werd tegelijk met vier broers en zussen en zijn moeder in het concentratiekamp Auschwitz omgebracht. De vader van David Gazan was Gompert (Herman) Gazan, geboren Den Ham 11 augustus 1895 – overleden Arnhem september 1943, schuilnaam S. Dekker. Herman Gazan was slachter en de plaatselijke vertegenwoordiger van de Joodse Raad. Herman Gazan deed in Arnhem onderzoek naar zijn familiegeschiedenis. De naam Gazan bleek waarschijnlijk eeuwen geleden door de uit Nederlands-Indië afkomstige familie gekocht. Dit bewijs van niet-Joodse afkomst leverde zijn familie een ‘Sperr’ op, een tijdelijke voorkoming van deportatie. Herman Gazan was actief in het verzet in Holten en was betrokken bij de moord op een politieagent, die als verrader geliquideerd moest worden. Herman Gazan werd door Nederlandse politieagenten naar Arnhem gelokt en daar in elkaar geslagen. Later werd hij in de Arnhemse koepelgevangenis vermoord. Dit leidde na de bevrijding tot een rechtzaak. Naar verluidt volgden er geen veroordelingen, omdat de dossiers waren kwijtgeraakt. Een broer van David Gazan was Louis Gazan (geen collectie aanwezig). Louis Gazan werd ondanks een vals persoonsbewijs in Amsterdam gearresteerd. Er volgde een gevangenschap in achtereenvolgens de concentratiekampen Westerbork, Auschwitz, Grosz-rozen, Dachau en Mittelgars. Louis Gazan werd in Auschwitz door Josef Mengele aan medische experimenten onderworpen. Louis Gazan overleefde de oorlog en bereikte in slechte conditie Maastricht, waar zijn vader hem opzocht. Louis Gazan zou vele operaties moeten ondergaan. In het kleine archief bevindt zich een officieel document en enige correspondentie. In de documentatie een deel van ‘Holten in oorlogstijd’, een plaatselijke geschiedenis waarin Louis Gazan uitgebreid geciteerd wordt.