Archief van Nicolaas ('Nico') Staal (geboren, Amsterdam 13-12-1909 - overleden, Amsterdam 9-5-1986)....

Archief van Nicolaas ('Nico') Staal (geboren, Amsterdam 13-12-1909 - overleden, Amsterdam 9-5-1986). Verzetsdeelnemer. Nicolaas Staal trouwde in 1936 met Wilhelmina Elisabeth van Hulst (1913-1966). Met zijn vrouw en zoon Karel Antonie (1940 - 1946) was Staal woonachtig op de Admiraal de Ruyterweg 513-III in Amsterdam, en werkzaam als hoofdboekhouder bij de N.V. Verenigde Delfstoffen Petroleum Maatschappijen. In augustus 1939 werd Staal gemobiliseerd en maakt als militair de meidagen van 1940 mee. Tijdens de bezettingsjaren was Staal actief in het verzet, en was hij samen met de gebroeders P en J.C. Pellicaan betrokken bij het illegale blad “Vrij Nederland”. Staal hield zich onder andere bezig met hulp aan onderduikers en de verkoop van foto’s van het Koninklijk Huis waarvan de opbrengsten naar de gebroeders Pellicaan gingen ter ondersteuning van familieleden van politiek gevangenen. Op 20 november 1943 werd Staal door de Sicherheitsdienst (SD) gearresteerd wegens hulp aan Joden, bezit van een radio en de verkoop van foto’s van het koninklijk huis. Hij werd naar de Polizeigefängnis in Scheveningen (Oranjehotel) overgebracht waar hij tot begin februari 1944 verbleef. Op 3 februari 1944 werd Staal naar concentratiekamp Vught gestuurd waar hij kampnummer: 8896 kreeg en tewerk werd gesteld in het buitencommando. Op 24 mei 1944 werd Staal van Vught op transport gesteld naar het Duitse concentratiekamp Dachau (bij München) waar hij op 26 mei 1944 aankwam en kampnummer: 68775 kreeg toegewezen. Na drie weken werd Staal naar het nevenkamp Dachau-Allach gestuurd waar hij tot de bevrijding door de Amerikanen, op 30 april 1945, bleef. Na de bevrijding werd Dachau onder quarantaine geplaatst. Staal en zijn medegevangenen Willem Pieter (Wim) van Dijl, Frederic Jean (Eric) Krop en Lambertus Gerrist wisten op 7 mei 1945 echter met behulp van een Franse Rode Kruis Missie, verstopt onder dekens, uit het kamp te ontsnappen. Met het Franse Rode kruis maakte Staal op 7 mei op weg naar Parijs een tussenstop in Vaihingen (bij Stuttgart), alwaar de Nederlandse Sobibor overlevende Jules Schelvis met vlektyfus in een militair ziekenhuis (Hopital Militaire) verbleef. Waarschijnlijk hebben de wegen van Schelvis en Staal elkaar in Vaihingen gekruist en heeft Schelvis Staal een op 7 mei 1945 gedateerde brief meegegeven bestemd voor Schelvis zijn familie in Amsterdam, met daarin de eerste Nederlandse getuigenis over concentratiekamp Sobibor. Na de tussenstop in Vaihingen reisden Staal, Krop, Van Dijl en Gerrist via Donon naar Parijs. Staal en Krop reisden per trein terug naar Nederland en behoorden tot de eerste Nederlanders die uit Dachau terugkeerden. Na tergukeer in Nederland gaven Nicolaas Staal en Krop op 13 mei 1945 een interview aan Radio Herrijzend Nederland met betrekking tot concentratiekamp Dachau. Zie VMA 19327 voor Brief van Jules Schelvis, en VMA 19319 voor foto's met betrekking tot Nicolaas Staal. Het archief bestaat onder andere uit persoonlijke bezittingen, correspondenties uit de bezettingsjaren, alsook naoorlogse correspondenties en documenten.