Erfgoed van de Oorlog, Nederlandse oud-gevangenen van kamp Buchenwald

Op de Ettersberg, een forse met bossen begroeide heuvel acht kilometer ten noorden van Weimar, werd in 1937 door de nazi"s het concentratiekamp Buchenwald opgericht. Het werd al snel een van de grootste concentratiekampen van het Derde Rijk. En het kamp was al snel ook berucht: van de naar schatting 240.000 mensen die in het kamp gevangen zaten, zijn er officieel 34.000 gestorven. Maar tegenwoordig schat men het sterftecijfer veel hoger, namelijk op 50.000. Nadat Nederland in mei 1940 door Duitsland was veroverd, werden er al snel ook Nederlanders na Buchenwald getransporteerd: het gaat naar schatting om 3300 mensen. Het betrof onder andere gijzelaars, joden, verzetsmensen, Jehova"s Getuigen en werkweigeraars. Hoe het hen in Buchenwald is vergaan, is lang niet altijd meer te achterhalen. Zeker is wel dat er 497 Nederlanders in Buchenwald zijn omgekomen en dat toen het kamp werd bevrijd zich daar nog 384 Nederlanders bevonden. In de periode 2000-2001 zijn er daarvan 38 geïnterviewd. De voormalige Vereniging van Oud-Buchenwalders heeft in 2002 de gefilmde interviews van Nederlandse oud-gevangenen van kamp Buchenwald overgedragen aan het NIOD Instituut voor Oorlogs-, Holocaust- en Genocidestudies. Deze interviews zijn financieel mogelijk gemaakt door het Ministerie van VWS in het kader van het project 'Tegoeden Tweede Wereldoorlog'. Met dit interviewproject greep de Vereniging Oud-Buchenwalders een van de laatste mogelijkheden aan om de ervaringen van deze ooggetuigen vast te leggen. In 2001 werd de Vereniging opgeheven en vervangen door het Herdenkingscomité Buchenwald dat zich primair richt op de voortgang van de herdenkingen. Het NIOD heeft de interviews digitaal ontsloten en doorzoekbaar gemaakt. Dit werd financieel mogelijk gemaakt door het Ministerie van VWS in het kader van het project 'Erfgoed van de Oorlog' (2007-2009). In opdracht van het NIOD heeft filmmaker Emiel Bakker, op basis van de interviews, de documentaire 'Vooral niet opvallen. Nederlanders in Buchenwald' (2008) gemaakt. De documentaire is in november 2008 tijdens het 21e "International Documentary Film Festival Amsterdam" (IDFA) in première gegaan en op 4 mei 2009 door de NPS op TV uitgezonden.