Arbeid in Duitschland ;

Affiche uit de tweede wereldoorlog met de oproep "Arbeid in Duitschland" dat tot doel had Nederlanders te bewegen om vrijwillig in Duitsland tegen betaling te werken. Het betrof hier een oproep aan Nederlandse werknemers in allerlei beroepsgroepen. Er werd een opsomming gegeven van de voordelen die Nederlanders konden verwachten wanneer ze in Duitsland gingen werken. Voor verdere inlichtingen werden belangstellenden verwezen naar arbeidsbeurzen en agentschappen der arbeidsbemiddeling. Opvallend is de vooroorlogse spelling van de Nederlandse taal. In het najaar van 1940 begonnen Duitse bedrijven actief arbeidskrachten te werven in Nederland, maar het aantal aanmeldingen bleef ondanks de maatregelen tegen werklozen achter bij de verwachtingen die de Duitsers koesterden. In september 1941 waren zo'n 92.000 Nederlanders in Duitsland werkzaam. In maart van het daaropvolgende jaar werkten er al ongeveer 165.000 (exclusief nog eens 72.000 grensarbeiders), maar voor de wapenindustrie, die daar nu op volle toeren draaide, was dit niet genoeg. Veel van degenen die zich hadden laten overhalen keerden overigens al vóór het aflopen van hun contract terug naar Nederland, zwaar teleurgesteld in de verworvenheden van de Neuordnung. Langzaam maar zeker werd door de Duitse autoriteiten de druk op de Nederlandse arbeidsmarkt vergroot. Voor Berlijn werd duidelijk dat de oorlog langer zou duren dan men gedacht had en dat miljoenen Duitsers moesten worden gemobiliseerd voor de mensenverslindende veldtochten. Het Reichsarbeitsministerium kreeg via de Arbeitsämter steeds meer aanvragen van het Duitse bedrijfsleven voor nieuwe arbeidskrachten. Vervanging voor de opengevallen arbeidsplaatsen moest wel gevonden worden in de bezette gebieden, ook als die door rassenmäßig gleichartige Völker, zoals het Nederlandse, bewoond werden. Toen het front voor Moskou vastliep en Duitsland ook de Verenigde Staten tegenover zich kreeg werd het tijd voor de grote aanpak. In januari 1942