Więzienie Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa na Zamku w Lublinie

Więzienie Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa na Zamku w Lublinie (Kommandeur der Sicherheitspolizei und des Sicherheitsdienst für den Distrikt Lublin - Gefangenhaus, określane też jako Polizeigefangenhaus - Lublin) istniało w Lublinie od października 1939 r. do lipca 1944 r. Administracja więzienia organizacyjnie wchodziła w skład Komendy Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa na dystrykt lubelski (Der Kommandeur der Sicherheitspolizei und des Sicherheitsdienst für den Distrikt Lublin), pod względem administracyjno-gospodarczym podlegała referatowi C3 w wydziale I/II (administracja i prawo) tej Komendy, z którego to wydziału delegowano funkcjonariusza w randze oficera policji na stanowisko kierownika więzienia (Der Leiter des Gefangenhauses, Gefangenhausverwalter), zaś zastępcę kierownika i niemiecki personel strażniczy wyznaczał Wydział IV (Geheime Staatspolizei, czyli Gestapo) tej Komendy. W skład zarządu więzienia wchodzili Kriminalobersekretär SS-Obersturmführer Peter Paul Domnick (od 9 listopada 1939) i jego zastępcy SS-Hauptscharführer Kitter (lub Kietter) oraz Kunz. Więzienie pełniło w aparacie represyjnym okupanta rolę centralną, bowiem trafiały do niego osoby aresztowane w wyniku obław i łapanek lub w trybie indywidualnym (podejrzani o działalność konspiracyjną) z terenu miasta i dystryktu. Przekazywano tam więźniów z innych więzień i aresztów m.in. z aresztu Wydziału IV Komendy Policji Bezpieczeństwa i Służby Bezpieczeństwa w Lublinie przy ul. Un iwersyteckiej 3. Z Zamku więźniów kierowano do obozów koncentracyjnych lub wywożono na miejsca egzekucji. 21 lipca 1944 r. po masowej egzekucji ok. 450 spośród wszystkich pozostających jeszcze na Zamku więźniów został on opuszczony przez załogę niemiecką. Opuszczone więzienie zostało następnie wykorzystane jako areszt karno-śledczy początkowo pod zarządem Ludowego Komisariatu Spraw Wewnętrznych ZSRR (NKWD), następnie Departamentu Więziennictwa Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego i taką funkcję pełniło do lutego 1954 r., kiedy zamieniono je na obiekt dla placówek kulturalnych Sprawy zmiany nazwy obozu na Majdanku, 1943, 1 j.a. Obliczenia stanu więźniów: notatki, wykazy, 1940-1944, 2 j.a. Odpisy nakazów karnych i wyroków, korespondencja, 1940-1944, 3 j.a. Dzienne wykazy więźniów (fragmenty), b.d., 1 j.a. Lista obecności straży więziennej, b.d., 1 j.a. Książka odwiedzin, 1940-1943, 1 j.a. Książki kuchenne i magazynowe, warsztaty, 1942-1944, 6 j.a. Książka pojazdów, 1942, 1 j.a. Plan budynku administracyjnego, 1941, 1 j.a.