De april-maaie stakingen fan 1943, 1990

Op 29 april 1943 maakte de Duitse bezetter bekend dat Nederlandse oud-militairen zich opnieuw moesten melden voor krijgsgevangenschap. Bij niet opvolgen zouden strenge maatregelen genomen worden.<br/>Deze mededeling zette kwaad bloed bij de bevolking en was reden om protestacties te organiseren.<br/>Boeren lieten hun melk niet ophalen door de melkrijders van de zuivelfabrieken maar lieten hun melk weglopen in de sloot. Veel burgers haalden met emmers verse melk bij de boeren.<br/>Johannes Brandsma (later burgemeester van Leeuwarden) was toen hoofd van de afdeling Akkerbouw van het Voedselcommissariaat. Hij vertelt over de grote onrust bij de medewerkers na deze mededeling. Directeur Ir. Oosterbaan waarschuwt om geen onverwachte acties te ondernemen vanwege de gevolgen.<br/>Het openbare leven kwam die vrijdag stil te liggen, behalve de veemarkt. In de nacht werd de spoorlijn Leeuwarden – Groningen gesaboteerd. De algemene staking brak in de loop van vrijdag spontaan uit. Als reactie kwam Rijkscommissaris Seyss-Inquart met het politie-standrecht: op stakers mocht direct geschoten worden. <br/>Wiebe en Jetske de Jong vertellen over deze tijd op de boerderij bij Bartlehiem. <br/>Wiebe Leenstra vertelt over zijn tijd als directeur van de zuivelfabriek in Bartlehiem. Na twee dagen van de ‘melkstaking’ viel de Grüne Polizei de fabriek binnen. Leenstra werd verantwoordelijk gehouden voor de stakingsactie en werd meegenomen naar het Weeshuis, samen met een medewerker en boer Mellema. Na verhoor werd Leenstra vrijgelaten, later ook de anderen.<br/>Vanaf zaterdag werd er weer normaal gewerkt op het kantoor van het Voedselcommissariaat. Beauftragte Ross waarschuwde Oosterbaan dat werkweigeraars direct werden doodgeschoten, daarna riep Oosterbaan zijn medewerkers op niet te gaan staken vanwege het grote risico.