Wierden, geallieerd erehof

Het geallieerde erehof herinnert de inwoners van Wierden aan 21 omgekomen vliegers van het Britse Gemenebest die tijdens de Tweede Wereldoorlog boven Wierdens grondgebied door de bezetter zijn neergeschoten. De namen en sterfdata van de 21 militairen luiden: Francis Frederick Allen (3-2-1943), Philip William Carr (10-8-1942), Stanley Glover (10-8-1942), Julius Goldflust (24-5-1943), Ronald Edward Goodyear (24-5-1943), Timothy Ambrose Harrington (23-9-1944), John Arthur Jacobs (14-5-1943), Archibald Donald Jones (23-9-1944), John McCullough (3-2-1943), Terence Austin Murphy (3-2-1943), Donald Charles Oliver (24-5-1943), Alan Bert Orme (24-5-1943), John Redman (24-5-1943), Guy Edgar Schubert (24-5-1943), George Steer (14-5-1943), Clement Stringer (14-5-1943), John Desmond David Swinnard (10-8-1942), Paul Rodney Trevayne (3-2-1943), William George Webb (10-9-1942), Frederick Wilcock (23-9-1944) en Peter John Wood (24-5-1943). Vanaf 1941 voerde de Britse Royal Air Force regelmatig luchtaanvallen uit op doelen in Duitsland. Aanvankelijk oefenden eskaders van viermotorige bommenwerpers in de nacht hun taak uit, maar toen de Verenigde Staten bij de oorlog betrokken raakten, ging men ook overdag vliegen. Vanaf 1942 werd het aantal vluchten opgevoerd. Boven Nederland waren steeds meer zware bommenwerpers te bespeuren, zoals Wellingtons, Halifaxes en Lancasters van de R.A.F. en wat later de zgn. Amerikaanse Vliegende Forten (Boeing B-17) met daaromheen lichte jachtvliegtuigen die de eskaders moesten beschermen. De vluchten waren gevaarlijk, want de bezetter probeerde op allerlei manieren de toestellen neer te halen. Snelle Messerschmitts van de vliegbasis Twente probeerden de geallieerde vliegtuigen in de lucht uit te schakelen en op de grond vuurde luchtafweergeschut aan de lopende band omhoog. Almelo en Wierden lagen in een belangrijke vliegroute. Regelmatig vonden in het Twentse luchtruim gevechten plaats. Zo stortte in de nacht van 9 op 10 augustus 1942 om 4.18 uur de Engelse Wellington BJ608, Code JN, van het 150ste Squadron neer in de buurt van Piksen. Het toestel was rond middernacht opgestegen vanaf het Engelse vliegveld Snaith in Yorkshire om fabrieken in Osnabrück te bombarderen. Op de terugweg werd de bommenwerper gelokaliseerd door een vijandige radar (Kammhuber Line), waarna een Duitse nachtjager van de NJG1 (Nachtjagdgeschwader) de opdracht kreeg aan te vallen. De Wellington is waarschijnlijk neergeschoten door Oberlt. Herbert Lutje van de III/NJG1. De gehavende bommenwerper wist nog op halve kracht door te vliegen, maar boven Hengelo werd het toestel opnieuw onder vuur genomen. De Wellington stortte neer en vier van de vijf bemanningsleden sneuvelden. Officer P.W. Carr, sergeant-piloot S. Glover en flight sergeant W.G. Webb werden dood in het toestel aangetroffen. Sergeant-boordschutter J.D.D. Swinnard, die nog had geprobeerd met zijn parachute het toestel te verlaten, lag dood op enige afstand van de wrak. Het vijfde bemanningslid, flight officer S.D. Read, werd door de bezetter gearresteerd. Hij kwam als krijgsgevangene terecht in Stalag Luft III Sagan & Belaria. Op 3 februari 1943 kreeg de Duitse III/NJG1 nachtjager van Hauptmann Wolfgang Thimmig even voor 20.00 uur een viermotorige Short Stirling in het vizier. De bommenwerper maakte deel uit van het 75ste (Nieuw-Zeelandse) Squadron en was die avond om 18.23 uur opgestegen vanaf de basis Newmarket in Cambridgeshire, richting Hamburg. Na enige salvo’s stortte het geallieerde toestel brandend neer langs de Goorseweg in Enter. Vier van de acht bemanningsleden kwamen om het leven, te weten: sergeant-boordschutter T.A. Murphy, sergeant-marconist P.R. Trevayne, sergeant-boordwerktuigkundige F.F. Allen en pilot-officer J. McCullough. Van de overlevenden wisten drie onder te duiken en werd één door de bezetter krijgsgevangen genomen. Op 14 mei 1943 stortte om 2.53 uur in de buurtschap Rectum de Handley Page Halifax 11 bommenwerper HR790, Code MH, van het 51ste Squadron neer. Dit toestel, dat om 23.54 uur was opgestegen van vliegbasis Snaith in Yorkshire, maakte deel uit van 350 bommenwerpers die de stad Bochum in het kader van de 'Battle of the Ruhr' moesten aanvallen. Even na het afwerpen van de bommen werd het vliegtuig getroffen door een regen van granaten die door een plotseling opduikende Duitse nachtjager werden afgevuurd. De piloot, G.W.H. Byres, probeerde het brandende toestel onder controle te houden, maar toen dat na enige tijd niet meer lukte, kreeg de bemanning het bevel de Halifax te verlaten. Drie van de zeven militairen wisten zich niet tijdig in veiligheid te brengen en kwamen om. Dit waren sergeant-boordwerktuigkundige G. Steer, flight-sergeant J.A.C. Jacobs en sergeant-boordschutter C. Stringer. Tien dagen later (24 mei 1943) kwam opnieuw een Halifax neer, ditmaal in de buurtschap Zuna. De Handley Page Halifax II bommenwerper JD122, Code EY-A van het 78ste Squadron was afkomstig van de Engelse basis Linton on Ouse in Yorkshire. Op de terugweg van een bombardement op Dortmund werd het toestel omstreeks 01.30 uur door de nachtjager van Hauptmann Wolfgang Thimmig neergeschoten. De gehele bemanning kwam hierbij om het leven, te weten: sergeant-navigator D.C. Oliver, sergeant-marconist/boordschutter P.J. Wood, sergeant-piloot G.E. Schubert, sergeant-boordschutter J. Redman, pilot-officer A.B. Orme, sergeant-boordwerktuigkundige R.E. Goodyear en sergeant-boordschutter J. Goldflust. Het laatste geallieerde vliegtuig dat bij Wierden is verongelukt was de Avro Lancaster I bommenwerper LL914, Code WS-U, van het 9de Squadron, die door drie Duitse nachtjagers in brand geschoten was. Het toestel was op 23 september 1944 om 19.02 uur vanaf de basis Bardney opgestegen om het vliegveld van Münster/Handorf te bombarderen. Het was een van de twee toestellen die een 'Tallboy' bom van 1.200 pond aan boord hadden. Omstreeks 23.30 uur verongelukte de Lancaster op een zandweg in Zuna. Doordat de bom nog aan boord was, volgde er een hevige explosie, die grote schade veroorzaakte aan de boerderijen in de omgeving. De drie omgekomen bemanningsleden (sergeant-boordschutter A.D. Jones, flight-sergeant T.A. Harrington en sergeant-boordschutter F. Wilcock) werden de volgende morgen begraven op het kerkhof van Wierden. Oorlogsgravenstichting De verspreid in Nederland gelegen Gemenebest oorlogsgraven zijn aangelegd en worden beheerd door de Commonwealth War Graves Commission (CWGC). Met de Oorlogsgravenstichting (OGS) zijn op basis van wederkerigheid onderhoudsafspraken gemaakt. Dit betekent dat de OGS verantwoordelijk is voor het onderhoud van Gemenebest oorlogsgraven in Nederland en de CWGC voor de Nederlandse oorlogsgraven op CWGC-erevelden in het buitenland. De OGS voert de werkzaamheden in nauwe samenwerking met de desbetreffende gemeente uit.