Leeuwarden, monument Benninga's margarinefabrieken

Het monument Benninga's margarinefabrieken in Leeuwarden is opgericht ter nagedachtenis aan de tien joodse personeelsleden die tijdens de Tweede Wereldoorlog door de bezetter zijn omgebracht. De namen van de tien slachtoffers luiden: Jacob Benninga , S. Benninga, S. de Beer, ir. J.L. Goudsmit, M. de Groot, S. de Groot, N. Herschel, W. Keusch, H. Leeser en I. Wallega. Jacob Benninga werd geboren op 8 juli 1892 in Amsterdam. Hij was de directeur van twee margarinefabrieken in Hull en Mitcham in Engeland en mededirecteur van de Leeuwarder vestiging. In april 1940 kwam Benninga naar Nederland om zijn vrouw en kinderen, die in Amsterdam woonden, naar Engeland te brengen. Omdat zijn vrouw de toestand niet zo ernstig inzag, werd er zo lang geaarzeld dat de oversteek niet meer mogelijk was toen op 10 mei 1940 de bezetter Nederland binnenviel. In hun zomerhuis aan de Hollandse kust maakte Benninga op 23 juli 1940 een einde aan zijn leven. Hij werd begraven op de Joodse begraafplaats in Muidenberg. Mevrouw Benninga en de kinderen doken onder en overleefden de oorlog. Simon Benninga werd geboren op 22 mei 1879 in Lemmer. Hij was de halfbroer van Jacob. De 62-jarige bedrijfsleider van de Leeuwarder fabriek werd opgepakt en op 12 april 1942 naar kamp Amersfoort gebracht. Hij stierf op 25 januari 1943 in het vernietigingskamp Auschwitz. Simon de Beer werd geboren op 24 mei 1885 in Hoogezand. De koster van de Leeuwarder synagoge van 1939 tot 1943 werd op 14 januari 1943 naar Amsterdam gebracht en op transport gezet naar het concentratiekamp Sobibor. Hier stierf hij op 2 juli 1943. Johan Leon Goudsmit werd geboren op 21 februari 1895 in Amsterdam. In Leeuwarden trad hij op als raadgevend ingenieur van de firma Benninga. In december 1942 werd hij gearresteerd en overgebracht naar het 'Oranje Hotel' in Scheveningen. Na zes weken werd hij naar het doorgangskamp Westerbork vervoerd, waar hij tot maart 1943 verbleef. Toen volgde deportatie naar het vernietigingskamp Auschwitz, waar hij in het voorjaar van 1943 werd vergast. Mannes Simon de Groot werd geboren op 19 oktober 1920 in Steenwijk. Hij was vertegenwoordiger van de firma Benninga en werd op 27 april 1943 vanuit Westerbork naar Sobibor getransporteerd. Hier overleed hij op 30 april 1943. Salomon de Groot werd geboren op 2 april 1892 in Steenwijk. Hij was de vader van Simon. De 51-jarige vertegenwoordiger werd op 4 mei 1943 net als zijn zoon vanuit Westerbork naar Sobibor vervoerd. Hier overleed hij op 7 mei 1943. Nathan Herschel werd geboren op 15 januari 1894 in Genemuiden. Hij was magazijnbediende in het Amsterdamse depot van Benninga. Herschel stierf op 17 mei 1943 in Sobibor. Drs. Walter Joseph Keusch werd geboren op 11 april 1910 in Düren (Duitsland). De gevluchte Duitse jood was werkzaam op de exportafdeling. Hij stierf op 6 februari 1945 in het Kommando Oranienburg van het concentratiekamp Sachsenhausen. Hermann Leeser werd geboren op 9 augustus 1901 in Rhede (Duitsland). Hij was vertegenwoordiger in Amsterdam. Leeser stierf op 9 juli 1943 in Sobibor. Isidoor Wallega werd geboren op 1 mei 1906 in Leeuwarden. De 37-jarige fabrieksarbeider stierf op 31 maart 1944 in Midden-Europa. Onthulling Het monument is onthuld in 1949.