Steenwijkerwold, 'Monument voor Amerikaanse Vliegers’

Het ‘Monument voor Amerikaanse Vliegers’ in Steenwijkerwold is opgericht ter nagedachtenis aan de omgekomen bemanning van de Amerikaanse B-24 bommenwerper 'Ramblin Wreck' die op 15 december 1944 neerstortte. De namen van de drie slachtoffers luiden: Rugkoepelschutter Tice Leonard Jones, zijkoepelschutter William Martin Julian Jr en staartschutter Chester A. Zyb. De Amerikaanse B-24 bommenwerper maakte deel uit van groot bombardement op verschillende vliegvelden in België, Nederland en Duitsland. Ongeveer 2000, Amerikaanse en Britse bommenwerpers werden die dag ingezet. Zij werden begeleid door honderden jachtvliegtuigen als bescherming. De B-24 van 466th Bomb Group, Eight Air Force had als doel het vliegveld Vechta in Duitsland. Vanaf dat vliegveld opereerde het modernste Duitse jachtvliegtuig: de Messcherschmitt 262. Deze Duitse jager was het eerste vliegtuig uitgerust met straalmotoren. Bijna alle Amerikaanse bommenwerpers hadden tijdens de Tweede Wereldoorlog een bijnaam. Deze werd door de bemanning gekozen en op het vliegtuig geschilderd. Vaak met extra versieringen. De B24-bommenwerper 'Ramblin Wreck' (ronddolend wrak) was vernoemd naar een luxe Ford-sportauto uit 1930. Deze auto was de mascotte van het Georgia Institute of Technology. De heenweg en het bombardement verlopen voor de 'Ramblin Wreck' zonder noemenswaardige problemen. De bommenwerper werpt omstreeks 12.30 uur, boven het vliegveld Vechta, 2300 kg aan brandbommen af en gaat op de terugweg naar Engeland. Net als op de heenweg is er op de terugweg geen spoor van Duitse vliegtuigen of afweergeschut te zien. De begeleidende jachtvliegtuigen besluiten daarom om gelegenheidsdoelen op de route terug naar Engeland aan te vallen. Hiermee laten ze de bommenwerpers zonder escorte verder vliegen. Rond 13.00 uur werd de afwezigheid van een escorte fataal voor enkele geallieerde vliegtuigen. Zo'n vijfentwintig Duitse Messerchmits Bf 109 vallen het eskader waarin de 'Ramblin Wreck' zich bevindt aan. De Duitse vliegtuigen hebben de zon in de rug en worden erg laat door de bemanning van de bommenwerpers opgemerkt. De B-24 wordt geraakt en raakt in een duikvlucht naar de grond terecht. Zeven bemanningsleden van de 'Ramblin Wreck' weten per parachute het vliegtuig op tijd te verlaten, maar voor drie vliegeniers is het te laat. Vakbij het kanaal Steenwijk-Ossenzijl, ter hoogte van de Gelderingensteeg in Steenwijkerwold stort de B-24 neer. Vier bemanningsleden, tweede piloot James Miller, neuskoepelschutter Lloyd Kelley, radio operator Louis Palermo en boordschutter William Meijer raken gewond en worden op de grond door de bezetter opgepakt. Zij worden naar het Duitse krijgsgevangenenkamp Stalag Luft in Sagan (Duitsland) getransporteerd. Dit kamp was opgericht om geallieerde vliegeniers op te sluiten. Navigator Bob Borst, 1e luitenant piloot Robert Harrington en zijkoepelschutter William Harold Rye komen heelhuids beneden en worden door het verzet tot het einde van de oorlog verborgen gehouden op onderduikadressen. De drie dodelijke slachtoffers worden een paar dagen na de crash op het kerkhof Kerkbuurt in Steenwijkerwold begraven. Na de oorlog werden zij in 1946 herbegraven op de Amerikaanse begraafplaats in Margraten. In 1949 worden de lichamen van William Martin Julian Jr en Chester A. Zyb op verzoek van de familie overgebracht naar de Verenigde Staten. Oprichting Het monument is tot stand gekomen op initiatief van Bennie Froklage en Sjef Damhuis. De moeder van Bennie Froklage was ooggetuige van de crash. Sjef Damhuis heeft het achtergrondverhaal van deze crash uitgezocht en beschreven. Het monument is gefinancierd door Dorpsbelang Steenwijkerwold. De gemeente Steenwijkerland heeft het pleintje voor het monument aangelegd. Het monument ligt op het land van Pieter Winter en hij is verantwoordelijk voor het bankje bij het monument. Onthulling De officiële onthulling vond plaats op 15 augustus 2022 door dhr. Rob Bats, burgemeester van de gemeente Steenwijkerland in aanwezigheid van veteranen, leden van 'Keep them Rolling' en belangstellende. Ook Wiecher Hogenberg (94) en Jan Struik (92) waren aanwezig, zij waren op 15 augustus 1944 ooggetuigen van de crash.