Haarlem, 'Treurende Vrouw'

Het monument 'Treurende Vrouw' in Haarlem is opgericht ter nagedachtenis aan de tien verzetsmensen die in 1944 bij de nieuwe Sint-Bavo zijn gefusilleerd. De namen van de tien slachtoffers luiden: W. de Boer, W. Böhler, C. Erends, G. Fambach, R. Loggers, F. Maaswinkel, K. Tempelman, Mr. C. Vlot, J. de Vries en J. Wüthrich. In oktober 1944 besloot het Haarlems verzet om Fake Krist te liquideren. Deze Haarlemse politieman was levensgevaarlijk voor een groot aantal mensen. Men wist dat hij lijsten op zak had met Haarlemmers die opgepakt moesten worden. De meesten zouden het er waarschijnlijk niet levend van afbrengen. Fake Krist was in de kost bij NSB-ers aan de Westergracht. Dagelijks vertrok hij vanuit zijn kostadres op een vast tijdstip per fiets naar het politiebureau. Besloten werd Krist neer te schieten vanuit de Bavoschool, tegenover de kerk. Een klus voor 'Zwarte Kees', één van de beste schutters in de verzets-knokploeg. Samen met twee anderen verschanste hij zich op 25 oktober heel vroeg in de ochtend in de school, in de gymzaal op de eerste etage. Hier bevond zich een raam op de hoek van de Leidsezijstraat. Het schoolhoofd had hem de sleutels gegeven. Toen Krist op de fiets kwam aangereden, richtte Zwarte Kees zijn karabijn en schoot. Het eerste schot schampte af op de koppel van Krist, maar de volgende twee schoten troffen hem dodelijk. De bezetter nam onmiddellijk wraak. Naast de school werden vier woningen ontruimd en in brand gestoken. De bewoners kregen nauwelijks tijd om hun woningen te verlaten. Bovendien haalde men tien arrestanten op uit de gevangenis aan de Weteringschans in Amsterdam. Deze verzetsmensen werden als vergelding op 26 oktober 1944 in het openbaar aan de Westergracht gefusilleerd. Diezelfde dag zijn hun lichamen gecremeerd in het Crematorium te Velsen. Daar zijn in opdracht van de Duitsers de asresten verstrooid op het terrein van het crematorium. Oprichting De oprichting van het gedenkteken was een initiatief van het Comité voor Verzetsmonument Westergracht. Onthulling Het monument is onthuld in 1949.