Ermelo, monument op 's Heeren Loo-Lozenoord

Het monument op 's Heeren Loo-Lozenoord in Ermelo is opgericht ter nagedachtenis aan twaalf joodse verstandelijk gehandicapte bewoners van de instelling die op 10 april 1943 door de bezetter werden gedeporteerd naar het doorgangskamp Westerbork en van daaruit drie dagen later op transport werden gezet naar het concentratiekamp Sobibor. In Sobibor werden zij direct na aankomst vergast. De gedenksteen is tevens opgedragen aan Kees Langendonk. Deze bewoner van 's Heeren Loo-Lozenoord werd in januari 1945 doodgeschoten toen hij in 'Sperzeit' buiten het terrein van de leefgemeenschap liep. Het was verboden om na zonsondergang buiten te zijn. De namen van de twaalf joodse slachtoffers luiden: Rosa Blitz (40 jaar) , Willem Eijsman (36 jaar) , Herman A. Gosschalk (20 jaar) , Frederica Lopes Cardozo (45 jaar) , Benedictus Reindorp (33 jaar) , Abraham Samson (28 jaar) , Anna van der Sluis (22 jaar) , Anna Rozina Smeer (42 jaar) , Samuel Smeer (37 jaar) , Michiel Swaalep (41 jaar) , Sara Verduin (38 jaar) en Anna M. van der Wiek (31 jaar) . Ondanks dat de instelling ’s Heeren Loo in Ermelo een protestants-christelijke grondslag had, waren er in 1943 dertien Joodse bewoners. Een zeer kleine minderheid bij een bewonersaantal van totaal 2367 (december 1942). Van de 13 joodse bewoners op het moment van arrestatie in 1943 wist slechts een van hen te ontkomen: Jaap Cohen wist uit de handen te blijven van de Duitsers door zich lange tijd in een kast schuil te houden. Oprichting De totstandkoming van het gedenkteken was een initiatief van Anton Zijlstra en Geert Dijkstra. Zij zijn twee bewoners van 's Heeren Loo-Lozenoord en waren in de instelling aanwezig toen de joodse mensen werden opgepakt. De gedenksteen is betaald uit legaten. Onthulling Het monument is onthuld op 12 april 1994 door Anton Zijlstra en Geert Dijkstra.