Leusden, monument in kasteel 'Stoutenburg'

Het monument in kasteel 'Stoutenburg' herinnert de inwoners van Leusden aan de mobilisatie van het Nederlandse leger in 1939 vanwege de toenemende oorlogsdreiging uit het oosten. Na het mobilisatiebevel van 28 augustus 1939 werd de Hoofdafweerstelling langs het Valleikanaal en de voorposten aan de Schans in Asschat door soldaten betrokken. De legerleiding had de Grebbelinie bij Rhenen als verdedigingszone aangewezen. Soldaten van het 5de, 16e en het 21ste Regiment Infanterie werden hier ingekwartierd bij de bevolking, onder meer in Kasteel Stoutenburg en de omliggende boerderijen. Ter versterking van de verdedigingslinie werd via het 'kommensysteem' een groot deel van de Gelderse Vallei onder water gezet. De eerste kom die geïnundeerd werd, lag tussen de Asschaterkade en de Roffelaarsekade. Vijftig gezinnen moesten op last van de burgemeester, jhr. J.K.H. de Beaufort, op 15 september 1939 hun huis verlaten. Doordat het veelal om boerderijen ging, werd dit een hele verhuizing. Elk gezin kreeg fl. 20,- huishoudgeld per week en de huur werd vergoed. In november 1939 moesten ook de huizen in Stoutenberg ontruimd worden. Door de strenge winter was ijsvorming op het water ontstaan, waardoor men het waterpeil een halve meter moest laten stijgen. Om die reden werden in februari 1940 nog een aantal gezinnen hun huizen uit gezet. Oprichting De gedenksteen werd aangeboden door de soldaten van het 16e Regiment Infanterie en het 6de Regiment Veldartillerie. In 1988 bestond het kasteel 100 jaar en het 16de R.I. 75 jaar. Onthulling Het monument is onthuld op 7 september 1988 tijdens een reünie van de oud-strijders, onder leiding van de heer J.M. Schouten.