Rotterdam, Nationaal Koopvaardijmonument

Het Nationaal Koopvaardijmonument (ook bekend onder de naam 'De Boeg') in Rotterdam eert de Nederlandse koopvaardij in oorlogstijd en herinnert aan de de 2134 Nederlandse en 1414 niet-Nederlandse zeelieden die in de geallieerde strijd tegen de bezetter zijn omgekomen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog vervoerden schepen van de Nederlandse koopvaardij soldaten en voorraden (voedsel en wapens) voor Engeland en Rusland. Dit was gevaarlijk werk, omdat de zee onveilig werd gemaakt door Duitse en Japanse duikboten. Ook vielen vliegtuigen de schepen aan met torpedo's en bommen. In die periode zijn 421 Nederlandse koopvaardijschepen ten onder gegaan en verloren 3.375 opvarenden het leven. Oprichting Na de bevrijding ging van Rotterdamse scheepvaartkringen het initiatief uit een monument op te richten ter nagedachtenis aan de zeelieden die tijdens de oorlog het leven hadden gelaten. In 1947 werd dit initiatief ingepast in het kaderplan van de Nationale Monumenten Commissie voor Oorlogsgedenkteekens. De benodigde gelden kwamen van Rotterdamse ondernemingen en van de landelijke collecte, waaruit ook de andere nationale monumenten werden gefinancierd. De uitvoering van het plan werd in handen gelegd van een werkcomité dat één of meer ontwerpen moest voordragen bij de Stichting Nationaal Monument voor de Koopvaardij. In december 1950 werden vier beeldhouwers en twee architecten uitgenodigd om deel te nemen aan een besloten prijsvraag. Het monument moest zowel het leed en de opoffering als de onverzettelijke volharding van de Koopvaardij tot uitdrukking brengen. Deze kenmerken moesten op een voor het publiek begrijpelijke wijze verbeeld worden. In het juryrapport van het werkcomité, dat eind juni 1952 verscheen, werd gekozen voor het ontwerp Ruggegraat van Willem Reijers. Maar deze keuze viel niet in goede aarde. Zowel opiniebladen als het publiek vonden het ontwerp te abstract en weinig begrijpelijk. Daarom koos de stichting uiteindelijk voor het meest algemene en monumentale ontwerp van Frederico Carasso. Wel werd Carasso uitgenodigd om 'naast de uitbeelding van doorzetten en overwinnen [...] het menselijke element meer te doen gelden.' Pas acht jaar na de onthulling van De Boeg werd een door Carasso zelfgemaakte beeldengroep aan de voet van het monument bijgeplaatst, omdat de kunstenaar en de stichting het niet makkelijk eens konden worden over de toevoeging van dit 'menselijk element'. Onthulling Het monument is onthuld op 10 april 1957 door Hare Koninklijke Hoogheid Prinses Margriet (petekind van de Nederlandse koopvaardij). De beeldengroep is op 15 juni 1965 aan het monument toegevoegd.