Beginselverklaring van de LO

Korte uitleg door 'Dolf' over de inhoud en totstandkoming van de beginselverklaring van de LO. Aan de orde komt o.m. het verzoek van de Koningin om tot bundeling van de illegaliteit over te gaan, de vorming van de Grote Adviescommissie en de plaats van de LO in deze commissie. De Beginselverklaring was gezamenlijk uitgegeven door de LO, de LKP, het protestants-christelijk schoolverzet en het illegale blad Trouw in december 1944. In juli 1944 was de illegaliteit op verzoek van de Nederlandse Regering in Londen bij elkaar gekomen in de Grote Adviescommissie der Illegaliteit (GAC). De GAC was verdeeld in een linker-, midden- en rechtersectie. De LO-LKP en Trouw vormden de rechtersectie. Een belangrijk onderwerp van onenigheid was de rol van de illegaliteit na de bevrijding. In de linkersectie leefde de opvatting dat de georganiseerde illegaliteit na de bevrijding een functie zou moeten krijgen bij de opbouw van een nieuw politiek bestel. De LO, het illegale blad Trouw en vooral de LKP vreesden dat de linkersectie een overheersende rol zou krijgen bij het adviseren van de Regering. In de Beginselverklaring werd het standpunt over de na-oorlogse rol van de illegaliteit vastgelegd . Ook benadrukte men de positief-christelijke grondslag van het eigen verzet. Verder verwierp men de radicale vernieuwingsplannen onder communistische invloed. Men had niet gevochten tegen het nationaal-socialisme om vervolgens een communistisch land te worden. De Beginselverlaring riep bij de medewerkers van de LO gemengde gevoelens op. Een deel was namelijk niet protestants-christelijk of wenste de hulpverlening uit politiek vaarwater te houden. Op 23 februari 1945 publiceerde de Top van de LO een verklaring waarin de Beginselverklaring werd geaccepteerd, maar niet als een politieke verklaring.