Herinneringsbord explosie bij Vijf Eiken (2018)

De vier kerkdorpen van de gemeente Gilze en Rijen hebben in de Tweede Wereldoorlog méér gevolgen van oorlogshandelingen gekend dan andere plaatsen door de aanwezigheid van het door de Duitse bezetters ingenomen vliegveld. De gemeente besloot om ingaande 2014, in samenwerking met Heemkring Molenheide, ieder jaar herinneringsborden te plaatsen ter herdenking van die tragische gebeurtenissen. Op vrijdagmiddag 30 juli 1943, rond 15.45 uur, ontploft ter hoogte van overweg Vijf Eiken een munitietrein geladen met vliegtuigbommen. Vijfentwintig goederenwagons worden door deze ontploffing geheel of gedeeltelijk vernield. De locomotief en enkele achterste wagons blijven gespaard en daardoor ook de machinist, de hulpmachinist en de conducteur. De spoorlijn zelf wordt over een afstand van ongeveer 250 meter totaal vernield. Na de ontploffing ontstaat direct brand in de bossen aan de zuidkant van de spoorweg Breda – Gilze-Rijen. De vrijwillige brandweer van Rijen rukt met dertien man en één motorspuit uit, maar hoeft niet in actie te komen. De boswachter van Staatsbosbeheer heeft met een brandploeg de vlammen al gedoofd. Bij de ontploffing valt één dodelijk slachtoffer, een toevallige voorbijganger. Het is de 24-jarige lederbewerker Arnoldus Maria (Nol) Heerkens (24-05-1919 – 30-07-1943), die aan de Spoorlaan B 438 (later Spoorlaan Noord 14) in Rijen woont. Behalve dat er een dodelijk slachtoffer te betreuren valt, raken vijf mensen zwaargewond. Onder anderen een Luftwaffehelferin uit de nabij gelegen ‘Siedlung’ en een lid van het treinpersoneel. Ook een aantal bewoners van de woningen aan de Vijf Eiken raakt zwaargewond: • Geerdina Johanna Maria van der Velden (*09-05-1925 – +11-12-1973) • Adrianus Buys (*05-04-1881 – +28-03 1960) • Maria Klasina Bluekens, echtgenote van Adrianus Buys (*9 april 1882 – +18-12-1945) Een ambulance van de Duitse Wehrmacht vervoert hen naar het St. Ignatiusziekenhuis in Breda. Het merendeel van de huizen aan de Vijf Eiken raakt dusdanig beschadigd dat ze onbewoonbaar zijn. Ook de bekende Café-boerderijj Vijf Eiken aan de overweg wordt verwoest. Daarmee houden alle activiteiten in en rond het café op, zoals biljarten- en boogschieten. Maar ook hield de lokale architect Ad. Aarts er bijvoorbeeld aanbestedingen van zijn ontworpen bouwwerken. In 1947 wordt op de plaats van de verwoeste oudere uitspanning een totaal nieuw café annex boerderij gebouwd. Kosten F. 19.000,-. De herbouw krijgt de vorm van een complex met een H-vormige plattegrond. Voorin is het café met het woonhuis, in de tussenpoot is de waskeuken en opslag/kelder en in het achterste gedeelte wordt de boerderijstal ondergebracht. In de officiële Nederlandse kranten is als gevolg van de toen heersende censuur, geen woord verschenen over de explosie van de munitietrein en de daaropvolgende stremming van het spoor. De illegale pers meldt de explosie wel en oppert dat deze het gevolg is van sabotage