Stichting Concert- en Gehoorzaal 1945, Middelburg, (1896) 1945-1974

Inleiding De NV Concert- en Gehoorzaal werd opgericht in 1896. Op 31 maart 1896 werd voor notaris P.P. Slegt te Middelburg de akte van oprichting opgemaakt, waarin bij akte van 1 mei 1896 nog enkele wijzigingen werden aangebracht. Daarop werd bij Koninklijk Besluit van 18 mei 1896 nr. 56 de koninklijke bewilliging verleend zodat de akte kon worden gepubliceerd in de Nederlandsche Staatscourant van 18 juni 1896 nr 141 volgnr 211. Doel van de NV was 'het in eigendom verkrijgen, doen bouwen en exploiteren van de nodige localiteiten ten dienste van vocale en instrumentale muziek, letterkundige voordrachten en dergelijke, hetzij van bijzondere personen, hetzij van verenigingen'. De oprichting van de vennootschap was noodzakelijk geworden toen de concertzaal aan de Groenmarkt, door diverse Middelburgse verenigingen vanaf 1839 in gebruik als oefen- en uitvoeringsruimte, vanaf februari 1895 niet langer gebruikt kon worden als gevolg van de restauratie van de Abdijgebouwen. Enkele belanghebbenden richtten toen een comité op ter verkrijging van een ander gebouw of desnoods de oprichting van een nieuw gebouw. Hierin hadden onder andere zitting de Middelburgse burgemeester jhr mr L. Schorer en C.J. Cleuver, directeur van de Vereeniging voor Instrumentale Muziek. Op 21 januari 1896 werd het laatste aandeel in het benodigde kapitaal van f. 32.500 geplaatst, waarna de inschrijvers in een eerste vergadering op 24 januari 1896 besloten tot aankoop van het woonhuis met grote tuin aan de Lange Singelstraat N 181 van jhr J.A.H.C. van Doorn. Dit werd in korte tijd onder leiding van architect J.A. Frederiks verbouwd tot concertzaal. Eigendom en exploitatie van de zaal kwamen in handen van de genoemde vennootschap. De officiële opening van de Concert- en Gehoorzaal vond plaatst op woensdag 21 oktober 1896. Tijdens de Tweede Wereldoorlog bleek de vennootschap over onvoldoende financiële mogelijkheden te beschikken om de exploitatie van het gebouw voort te zetten, mede als gevolg van de schade die het gebouw door diverse oorlogshandelingen had opgelopen. Een overname door de Gemeente Middelburg bleek onder de toen geldende financiële beperkingen onmogelijk, als gevolg waarvan werd gekozen voor de constructie om een stichting op te richten die het gebouw van de NV zou overnemen, waarna de stichting door de gemeente gesubsidieerd zou kunnen worden. In de aandeelhoudersvergadering van 21 december 1945 werd besloten tot overdracht van het gebouw aan de door de gemeente in het leven geroepen Stichting Concert- en Gehoorzaal 1945. De NV trad met ingang van 18 mei 1946 in liquidatie. De Stichting Concert- en Gehoorzaal 1945 was bij besluit van 11 juni 1945 door Burgemeester en Wethouders van de Gemeente Middelburg in het leven geroepen, goedgekeurd door Gedeputeerde Staten van Zeeland bij besluit van 20 juli 1945 nr 34, 1e Afd. Het doel van de stichting was 'het in eigendom verkrijgen van het perceel, gelegen aan de Singelstraat te Middelburg, plaatselijk gemerkt nummer 13, kadastraal bekend in die gemeente sectie B, nummer 2429, algemeen bekend als 'Concert- en Gehoorzaal', zulks teneinde dit gebouw - door verstrekking in gebruik aan op dat terrein werkzame instellingen of personen - blijvend te bestemmen voor de bevordering der beofening van kunsten en wetenschappen en in het bijzonder ook van den bloei van het muziekleven'. De gemeente gaf de stichting een bedrag van f. 1000 mee. De stichting zorgde voor de restauratie van het gebouw, waarna op 20 december 1946 de officiële heropening volgde. De bestuursleden werden o.a. gekandideerd door de Vereeniging voor Instrumentale Muziek, de Koninklijke Zangvereeniging Tot Oefening en Uitspanning en de Stichting Zeeuwse Volksuniversiteit. In 1974 en 1992 vonden belangrijke renovaties en moderniseringen plaats. Het secretariaat van de stichting was gevestigd in het gemeentehuis. Vermoedelijk is het archief van de stichting op een gegeven moment afgezonderd van het archief van de gemeente en overgedragen aan het Gemeentearchief Middelburg. De archivalia van de vennootschap zijn grotendeels afkomstig van de voormalige secretaris en als gedeponeerde stukken achter die van de stichting in deze inventaris beschreven. Bij verwijzing naar dit archief zou bij voorkeur de volgende bronvermelding gebruikt moeten worden: Zeeuws Archief (ZA), archief Stichting Concert- en Gehoorzaal, inv.nr(s) ... Literatuur en bronnen H.C.M. Ghijsen, Middelburg's Muziekleven in en om de Concert- en Gehoorzaal. Uitgegeven ter gelegenheid der plechtige heropening der Concert- en Gehoorzaal op 20 december 1946 (Middelburg 1946) P.W. Sijnke, 'Concert- en Gehoorzaal na 100 jaar nog steeds springlevend', in: 100 jaar Concert- en Gehoorzaal Middelburg. Jubileumprogramma 1996-1997 ([Middelburg 1996]) 3-4 Zeeuws Archief, Archief Handelsregister Middelburg, inv.nr 2064 [dossier NV 1940-1947]