Sociëteit Sint Joris, Middelburg, 1876-1951

Inleiding Het Middelburgse schuttersgilde Sint Joris bestond reeds in de veertiende eeuw. In 1560 vestigde het gilde zich op het terrein van het klooster der Zwarte of Grauwe Zusters aan de Balans waar in 1582 de Sint Jorisdoelen verrees. In de loop der jaren veranderde Sint Joris van een schuttersgilde in een deftige broederschap. Broederschap Sint Joris fuseerde in 1764 met de Grote Sociëteit. Dit was een samensmelting van enige kleinere sociëteiten. Samen gingen zij verder onder de naam Confrérie Sint Joris. In 1875 ging de broederschap samen met Sociëteit de Vriendschap onder de naam Sociëteit Sint Joris. De Sociëteit Sint Joris was een vereniging die zich ten doel stelde gezellig bijeen te zijn, kranten en tijdschriften te lezen en spel en sport te beoefenen. Alleen de naam van de sociëteit herinnerde nog aan het vroegere gilde, het schietspel werd reeds lange tijd niet meer beoefend. Nu werd vooral gebruik gemaakt van de kegel- en tennisbaan. Om lid van de sociëteit te kunnen worden, moest men 20 jaar of ouder zijn. Er bestonden ereleden, gewone leden, damesleden, gezinsleden, juniorleden en buitenleden. Buitenleden waren diegenen die buiten Middelburg woonachtig waren. De gewone leden waren mede-eigenaren van de sociëteit. Alle leden hadden het recht gebruik te maken van de lokalen, de tuin en de goederen van de sociëteit. Het bestuur bestond uit zeven commissarissen, door de gewone leden uit hun midden benoemd. Het bestuur beheerde de geldmiddelen, zorgde voor het onderhoud van de gebouwen en goederen en behartigde verder de belangen van de sociëteit. De commissarissen handhaafden de orde. Met het bombardement op Middelburg op 17 mei 1940 is het lokaal en de kegelbaan verloren gegaan, alleen de tennisbaan bleef intact. De Sociëteit de Vergenoeging bood daarop aan om van hun faciliteiten gebruik te maken. Vanaf november 1940 huurde de sociëteit ook een lokaal in Hotel De Burg aan de Loskade. Vermoedelijk brak het ontbreken van een eigen lokaal de sociëteit uiteindelijk toch op en werden rond 1941 de meeste activiteiten gestaakt. Pas in 1951 was de afwikkeling van de oorlogsschade een feit. In 1978 gaf de griffier van de Arrondissementsrechtbank Middelburg de oudste notulen (inv.nrs 1-2) in bewaring aan het Gemeentearchief Middelburg (Aanwinst 1978.48). In 1993 schonk de heer K. Meertens het overige deel van het archief (inv.nrs 4-18) aan het gemeentearchief (Aanwinst 1993.31). Het archief is openbaar. De archieven van vóór 1876 zijn verloren gegaan tijdens de brand als gevolg van het bombardement op Middelburg op 17 mei 1940. Bij verwijzing naar dit archief zou bij voorkeur de volgende bronvermelding gebruikt moeten worden: Zeeuws Archief (ZA), archief Sociëteit Sint Joris, Middelburg, inv.nr(s) ... Literatuur J.A. Jolles, De Schuttersgilden en Schutterijen van Zeeland. Overzicht van hetgeen nog bestaat (Middelburg 1934) W.S. Unger, Archief der Gemeente Middelburg. De archieven der gilden en beurzen (Middelburg 1930)