Veilingsvereniging Zuid-Beveland (VVZB), 1904-1985

Inleiding In 1904 hield de heer Knipping uit Elst op uitnodiging van de afdeling Goes en omstreken van de Nederlandse Maatschappij voor Tuinbouw en Plantkunde een lezing over het oprichten van fruitveilingen. Ondanks het feit dat de lezing niet druk bezocht werd, namen enkele aanwezigen achteraf het initiatief tot het oprichten van een eigen veiling te Goes. Op 19 april 1904 werd de het bestuur van de nieuwe vereniging gekozen en op 3 mei 1904 werd de eerste algemene vergadering gehouden (inv.nr 12). De eerste directeur was H.A. Hanken, directeur van de Maatschap De Wilhelmanpolder. De vereniging huurde in het eerste jaar van haar bestaan een pakhuis aan de Wijngaardstraat te Goes (inv.nr 192). In 1907 stelde de Gemeente Goes een nieuw gebouwd lokaal in de tuin van de Korenbeurs aan de Markt beschikbaar, toegankelijk via de Stalstraat, waarbij de veilingen in de Korenbeurs zelf konden worden gehouden. Later werd ook nog een pakhuis aan de andere zijde van de Stalstraat gehuurd. In 1917 werd van de Staatsspoorwegen een perceel grond aan de spoorlijn Vlissingen-Roosendaal in erfpacht verkregen. De grond was oorpronkelijk eigendom geweest van het Burgerlijk Armbestuur van Goes en was door bemiddeling van de directeur van de NV Spoorwegmaatschappij Zuid-Beveland aan de spoorwegen verkocht. Hier realiseerde de vereniging de eerste nieuwe veiling, bestaande uit een neerzetruimte, een afmijnlokaal en een kantoor, naar een ontwerp van de Goese stadsarchitect F.G.C. Rothuizen (1881-1954). Op de gevel aan de stationszijde was in een tegeltableau de naam "Veilingsvereeniging Zuid-Beveland" aangebracht. Het complex werd op 20 augustus 1917 officieel in gebruik genomen. In 1919, bij de aanleg van de naastgelegen wijk 'Nieuw Goes', kwam de weg langs de veilinggebouwen parallel aan het spoor gereed, waaraan een jaar daarvoor de naam Terwelstraat was gegeven. Met ingang van 1 december 1969 werd de naam Terwelstraat gewijzigd in Wulfaertstraat. In 1921 werd de neerzetruimte uitgebreid en in de daarop volgende jaren kwamen diverse nieuwe gebouwen op het terrein gereed: een woning (1924), een emballageloods (1930, verplaatst 1936, vergroot 1938), een koelhuis (1935, op de hoek met het Stationsplein, met op de gevel "Koelhuis Zuid-Beveland"), een pakstation (1936) en een houten barak (1949). De koelcapaciteit werd in 1947 nog uitgebreid met de aankoop van de nabijgelegen gebouwen van de Coöperatieve Melkfabriek te 's-Heer Arendskerke, daarvoor eigendom van de NV Zeeuwsche Appelstroopfabriek en Drogerij, dat gedeeltelijk als koelruimte werd ingericht. In 1951 werd ook het andere gedeelte van koelcellen voorzien. In 1957 werd besloten tot de bouw van een nieuw veilingcomplex aan de overzijde van de spoorlijn op een terrein wat aanvankelijk nog werd aangeduid als "De Poel", maar wat later bekend zou staan als de Fruitlaan in de uitbreidingswijk Goes-Zuid. De eerste paal werd op 1 juli 1959 geslagen en het complex kon in 1961 in gebruik worden genomen. In de jaren zeventig en tachtig werden de gebouwen regelmatig verhuurd voor grote evenementen zoals Indoor Zeeland en Expo Goes. Op 5 april 1982 werden twee opslagloodsen aan de Fruitlaan door brand verwoest. Reeds in de jaren 1956-1959 werkte de vereniging samen met de Coöperatieve Vereniging Walcheren. Vanaf 1973 (1977) werkte zij intensiever samen met die van Krabbendijke. Op 1 januari 1979 fuseerden de vier Zeeuwse fruitveilingen tot een samenwerkingsverband met de naam Centrale Tuinbouwveiling Zeeland B.A. (inv.nrs 1-1a). Op vrijdag 31 juli 1987 werd voor de laatste keer aan de Fruitlaan geveild, daarna vonden de veilingen plaats in het nieuwe complex in Kapelle. De veilinggebouwen aan de Fruitlaan werden, op de koelhuizen na, gesloopt en gebruikt voor de bouw van het nieuwe Agrarisch Opleidings Centrum (AOC). In september 1990 werden ook de veilinggebouwen aan de Wulfaertstraat gesloopt; op het terrein verrees een belastingkantoor. In 2004 werden de laatste koelhuizen in Goes-Zuid gesloopt om plaats te maken voor het Stationspark. Het archief is op 25 april 1986 naar het Rijksarchief in Zeeland overgebracht. Van de financiële administratie is alleen het jaar 1977 overgenomen. Tijdens de inventarisatie zijn dubbele exemplaren van jaarrekeningen e.d. vernietigd. Bij verwijzing naar dit archief zou bij voorkeur de volgende bronvermelding gebruikt moeten worden: Zeeuws Archief (ZA), archief Veilingsvereniging Zuid-Beveland (VVZB), inv.nr(s) ..., daarna verkort als: ZA, VVZB, inv.nr(s) ... Literatuur J. de Jonge, Van hoogstammen en land en heren van stand. Een geschiedenis van de fruitteelt op Zuid-Beveland. De Zeeuwsche Fruitteelt Maatschappij (Goes 2010) J. de Jonge, Door eendracht bloeiend. Over fruitteelt en de veilingen in Zeeland (Goes 2013) Voor de samenstelling van de inleiding werd gebruik gemaakt van drie in het archief opgenomen publicaties (inv.nrs 125, 272, 273), krantenknipsels (inv.nr 262), Goesche Courant , 21 augustus 1917 (bijvoegsel), 23 augustus 1917 (p. 2) en PZC , 20 juli 1990, 28 september 1990, 3 augustus 2004.