Zimmermanpolder, 1881-1971

Inleiding De Zimmermanpolder is de jongste polder tussen de Sloedam en Rilland-Bath. Ze had een oppervlakte van 238 ha. De bedijking waarvoor oktrooi werd verleend bij KB van 13 maart 1882, nr. 17 werd grotendeels gerealiseerd als aanwas tegen de Fredericapolder. Het bedijkingsoktrooi werd verleend aan J.C. Ziminerman, ambachtsheer van Maire en J.C. Kakebeke. Het indijkingswerk kwam in 1882 gereed. Het is met deze polder niet erg voorspoedig gegaan. Reeds op 18 oktober 1883 brak de zeedijk door aan de oostzijde en op 12 december sloeg nog eens een groot deel van de dijk weg. Met het leggen van een nieuwe dijk, waarbij 12 ha. werd prijsgegeven werd het gat in 1884 gedicht. Reeds in 1900 waren de kosten, die aan de zeewering besteed moesten worden, zo hoog, dat calamiteusverklaring moest worden aangevraagd. Bij Koninklijk Besluit van 24 oktober 1901, nr. 45 volgde de calamiteusverklaring. Ook bij de Ramp van 1953 kwam de polder onder water. Op ongeveer dezelfde plaats als in 1883 het geval was brak de dijk door. Het stroomgat werd 60 meter breed. Op 11 februari waren met behulp van burgers en militairen nooddichtingen tot stand gebracht, waarna het overtollige water op natuurlijke wijze via de intact gebleven uitwateringssluis kon worden geloosd. Op 21 februari viel de polder weer droog. De polder had een eigen suatiesluis en een haven, welke laatste in 1890 werd aangelegd. In 1915 sloot het polderbestuur met dat van de Fredericapolder een overeenkomst tot vergroting van de haven. De exploitatie zouden beide polders voor hun rekening nemen, waarbij de Fredericapolder 3/5 van de kosten zou dragen en de Zimmermanpolder het overige deel. Voor de verdeling van de inkomsten uit de haven gold eenzelfde verdeelsleutel. Het beheer van de haven bleef aan het bestuur van de Zimmermanpolder. De inrichting van het polderbestuur week niet af van de voor deze besturen gebruikelijke. Het secretaris/penninemeesterschap geschiedde de eerste decennia door het administratie-kantoor van J.C. Kakebeke. Het polderbestuur had verder een waterstaatsambtenaar in dienst, die de technische zaken regelde. Per 1 januari 1959 werd de polder opgeheven en opgenomen in het nieuw gevormde waterschap "De brede watering van Zuid-Beveland". Aangenomen wordt, dat het archief van de polder in eerste instantie jarenlang is beheerd door het administratiekantoor Kakebeke. Later zal het naar het kantoor van het waterschap zijn overgebracht. In 1969 werd een deel van het archief geïnventariseerd. Deze inventaris, van de hand van J.P.B. Zuurdeeg, werd in 1969 gepubliceerd in de reeks inventarissen van het waterschap. Er bleek echter nog zoveel ongeïnventariseerd materiaal aanwezig te zijn, dat een nieuwe inventarisatie noodzakelijk was, die krachtens overeenkomst tussen het bestuur van het Waterschap en het gemeentearchief van Goes, zou worden uitgevoerd door de laatstgenoemde instelling. In de inventaris is geen rekening gehouden met de calamiteusverklaring van de polder. Normaal gesproken had dat moeten leiden tot een indeling in twee aparte afdelingen wegens verandering in de bestuursorganisatie. Het bestuur heeft in de administratie deze wijziging niet tot uitdrukking laten komen. Na 15 november 1901 ging men in dezelfde registers verder als voorheen. Bovendien is de omvang van het archief en daarmee samenhangend de inventaris beperkt. Bovendien is er voor de onderzoeker naar gestreefd de inventaris zo eenvoudig mogelijk te houden. Ruggregraat van het archief vormen de notulen van het bestuur en daarmee samenhangend de correspondentie, die per jaar bijeengehouden werd. Ook de bijlagen tot de rekeningen van inkomsten en uitgaven vervullen een belangrijke funktie. Daarin bevinden zich onder meer de bescheiden samenhangend met de uitvoering van waterstaatswerken aan de polder. Deze bescheiden worden doorgaans ook in de correspondentie aangetroffen. In het aanhangsel is een aantal archivalia opgenomen, dat bij het archief werd aangetroffen en dat betrekking heeft op zaken die de polder regardeerden, doch niet zijn opgemaakt door het polderbestuur. Alhoewel de polder per 1 januari 1959 werd opgeheven, loopt het archief nog enkele jaren door, verband houdend met de afwikkeling van een aantal zaken door het toenmalige polderbestuur. Goes, februari 1991 A.J. Barth Geraadpleegde bronnen M.H. Wilderom, Tussen afsluitdammen en deltadijken, deel 3, MiddenZeeland, Vlissingen, 1968 J.P.B. Zuurdeeg, Inventaris van het archief van de Calamiteuze polder Zimmerman, 1881-1959, Goes, 1969. Na de opheffing van de Catarniteuze Zimmermanpolder (per 1 januari 1959) heeft de Waterkering van dezelfde polder nog als afzonderlijke bestuurseenheid bestaan tot 1 januari 1978. De opheffing is een gevolg van de intrekking van de Wet van 19 juli 1870 op de calamiteuze polders en het daarmede verband houdende besluit van 25 oktober 1976 van Provinciale Staten van Zeeland tot intrekking van het reglement voor de calamiteuze polders of waterschappen in Zeeland. De op de periode 1959-1980 betrekking hebbende archiefbescheiden zijn niet opgenomen in de in 1991 vervaardigde inventaris van het archief van de Calamiteuze Zimmermanpolder, waarvan het archief van de Waterkering deel uitmaakt. Voor een gedeelte waren de archiefbescheiden geplaatst op de lijsten voor ingekomen stukken voor de vergaderingen van het (dijks)bestuur en de dijkraad. Een ander gedeelte van de bescheiden was niet vermeld op deze lijsten. Ten behoeve van hun toegankelijkheid zijn de archiefbescheiden daarom zoveel mogelijk in series samengevoegd. Enkele stukken zijn zaaksgewijs geordend.