Gemeente-Gasfabriek te Zierikzee, 1856-1965 (1966)

Inleiding Nadat op 1 februari 1856 de bouw van de gasfabriek was gegund aan de firma Enthoven en Co. te 's-Gravenhage voor fl. 56200 was het complex op 16 januari 1857 zover gereed dat het eerste gas werd afgeleverd. De fabriek, die stond aan de Scheepstimmerdijk even buiten de Noordhavenpoort, kreeg als eerste directeur de heer M. Couvée, terwijl J.F.H. Welters opzichter werd. Het gefabriceerde steenkoolgas werd gebruikt voor de openbare verlichting van de stad totdat in de jaren vijftig van de twintigste eeuw de electrische lantaarns hun intrede deden. Particulieren namen het gas af voor verlichting en vooral voor verwarming van water, voedsel en huizen. In de jaren vijftig werd omgeschakeld naar propaan-luchtgas, waarna de vondst van aardgas het einde van de fabriek inluidde. In 1965 viel definitief het doek. Het omvangrijke archief kwam terecht in een pakhuis aan de Meelstraat, waar het onder slechte condities lange tijd heeft gelegen. In de jaren tachtig werd het overgebracht naar de archiefbewaarplaats van Zierikzee in het oude stadhuis, waarbij reeds een flink deel van de daarvoor in aanmerking komende stukken werd vernietigd. Bij de inventarisatie van het resterende deel, dat nog circa 20 strekkende meter bedroeg, bleek dat nog eens grote hoeveelheden vernietigd mochten worden, zodat uiteindelijk een archief is overgebleven van 4,25 strekkende meter. Vernietigd zijn onder meer: bijlagen bij de rekeningen, werkbonnen, staten van meterstanden, staten van magazijngoederen, (munt-)gasregisters, registers van verkoop aan particulieren, registers van geplaatste en teruggenomen gasmeters, onderhoudsregisters, inkoopboeken en dubbele bescheiden. Lijst van winkel(ier)s die gaspenningen verkochten 1954G. Bil, Schuttershofstraat C462 1940-1943fa. M.J. Costandse, Melkmarkt 1940-1956De Dageraad, Havenplein 1946-1947Felius, Hoofdpoortstraat 1948-1950J.L. Hage, K. Nobelstraat 84 1940-1953W. Joppe, Poststraat C94 1946-1956G. de Later, Poststraat B39 1940-1955M. Legemaate, Minderbroederstraat 1941-1942W. Merle 1949C.G. de Oude, St. Domusstraat 1953-1955L. de Oude, Dam 1940-1954M.C. Papeveld, Varremarkt 1945-1947R.A. Quist, Nieuwstraat 1947fa. M. Roskam 1952Juffr. V.d. Schans 1942-1944B.W. Schot, Hoofdpoortstraat 1942-1950M.P. Stiphout 1940-1956L. Uijl, Nieuwe Haven 1941-1943A.J. bij de Vaate 1940-1955D. bij de Vaate, Verrenieuwstraat 1940-1943fa. M.F. de Vos Cz. 1945W.J. Wilbrink