Het ontstaan van de thesaurus over de Tweede Wereldoorlog
27 juni 2017 · Nieuws
De nu externe WO2-thesaurus is van oorsprong de interne trefwoordenlijst van het NIOD. De omvangrijke beeld-, archief- en bibliotheekcollectie uit de Tweede Wereldoorlog van het instituut maakte er gebruik van bij de ontsluiting en duiding van het materiaal. Dus onder meer de Beeldbank WO2 - in beheer bij het NIOD maar met materiaal afkomstig van 31 instellingen - is de bakermat van de honderden trefwoorden die nu de thesaurus vormen.
Uit de BeeldbankWO2-trefwoordenlijst is onder leiding van het Netwerk Oorlogsbronnen en in samenspraak met andere NIOD-afdelingen de WO2-thesaurus ontwikkeld. Dat betekent dat termen die eerst toegepast zijn op één collectie, nu bruikbaar moeten zijn voor een groter publiek. Zowel inhoudelijk als technisch.
Inhoudelijke uitbreiding van de WO2-thesaurus
De lijst trefwoorden is uitgebreid met honderden nieuwe termen, of 'concepten' zoals ze ook genoemd worden. De momenteel 2021 concepten varieren van algemene, beschrijvende termen als "verdedigingswerken" of "doorgangskampen" tot meer specifieke termen als "Atlantik Wall" en "Westerbork". Personen zijn geen onderdeel van de WO2-thesaurus. Ook zijn 'scopenotes' toegevoegd waarmee toelichting wordt gegeven op de betekenis van een term.
Nieuwe techniek achter de thesaurus
Voor het beheer van de WO2-thesaurus is het programma Poolparty in gebruik genomen. Hierin kunnen gerelateerde termen hiërarchisch aan elkaar worden gekoppeld (dat wat van een trefwoordenlijst een thesaurus maakt). De termen zijn allemaal verbonden met elkaar via relaties zoals bredere term en, dezelfde relatie de andere kant op, nauwere term. Synoniemen van een voorkeursterm heten alternatieve term (zoals 'bunker' en 'kazemat').
Zo is hieronder te zien (afb. 1) hoe de term “Oorlogsvoering” de bredere term is van “Militaire operaties”, maar ook van “Verdedigingswerken”. Die termen op hun beurt hebben nauwere termen zoals “Bombardementen” en “Versperringen”, die weer nauwere termen "Schuilkelders" en "Kabelballonnen" hebben (zie afb. 2).
De WO2-thesaurus gaat Linked Open Data
Eind 2016 is de gehele thesaurus als Linked Open Data online beschikbaar gemaakt voor het werkveld, zodat alle WO2-erfgoed-beherende instellingen er gebruik van kunnen maken.
De WO2-thesaurus is in beheer bij het NIOD, maar bedoeld voor gebruik door het gehele werkveld. Dat betekent dat er ook verzoeken en suggesties gedaan kunnen worden voor de aanpassing of aanvulling van de thesaurus.
Interessante pagina's
