Vermisten na de oorlog: de Rodekruiskaarten van het CBG

Na de Tweede Wereldoorlog werd zo'n half miljoen Nederlanders vermist. Op verzoek van de regering ging het Nederlandse Rode Kruis op zoek naar deze ‘displaced persons’ om de familie te kunnen informeren over hun lot. Informatie werd bijvoorbeeld verkregen van teruggekeerde krijgs- en concentratiekampgevangenen of tewerkgestelden uit Duitsland. De verzameling Rode Kruiskaarten komt voort uit het kaartsysteem dat het Rode Kruis gebruikte om gegevens over vermiste personen bij te houden.

Belangrijke bron

De bijna 11.000 kaarten waarop een overlijden en/of een plaats van begraven staat vermeld, zijn in de jaren zestig overgedragen aan het CBG|Centrum voor familiegeschiedenis. Op de kaart staat waar de betreffende persoon is overleden en of er al dan niet een graf is. Hierdoor vormen de Rode Kruiskaarten een belangrijke bron voor genealogisch onderzoek. Soms staan er bijzonderheden op vermeld van de omstandigheden waaronder de persoon is overleden of begraven. De naam en het adres van degene die de informatie heeft verstrekt – de informant – staan ook op de kaart. 

Help een bijzondere collectie te ontsluiten

Het CBG|Centrum voor familiegeschiedenis en Netwerk Oorlogsbronnen roepen de hulp in van vrijwilligers om de Rode Kruiskaarten met gegevens van vermiste overleden personen toegankelijk te maken. De gegevens op de kaartjes kunnen in eigen tijd vanuit huis en op een eigen computer worden overgetypt. Heeft u interesse en wilt u graag meedoen aan de ontsluiting van deze bijzondere collectie? De collectie wordt ontsloten via het crowdsourcingsplatform HetVolk.org. 

Wanneer u al een account heeft bij Hetvolk.org kunt u direct aan de slag. Binnenkort wordt de tweede subset online gezet, deze zal te vinden zijn op de pagina 'Lopende projecten' van HetVolk. Als u nog geen account heeft bij HetVolk.org kunt u dat via de volgende stappen aanmaken:

1. Registreer hier en vul uw gegevens in. 
2. U ontvangt een e-mail om uw account te activeren (dit kan een paar minuten duren). Klik op de activatielink en uw account is aangemaakt.

Als u wel een account heeft of als u zojuist een account heeft aangemaakt:

1. Klik in het menu op 'Lopende projecten’ en ga naar het project ‘Rode Kruiskaarten CBG: kleine kaartjes’.
2. Log in met de opgegeven gebruikersnaam en wachtwoord
3. Klik op de knop ‘Geef mij maar een taak’ als u wilt beginnen. Door op de knop ‘Oefenen’ te klikken kunt u eerst even proefdraaien. U kunt daar ook alvast de instructies bekijken

Vrijwilligersbijeenkomst 18 oktober

Op 18 oktober 2019 organiseren we van 11:00 tot 13:00 een vrijwilligersbijeenkomst bij het CBG|Centrum voor familiegeschiedenis in Den Haag waar vrijwilligers meer achtergrondinformatie, uitleg en instructie krijgen. Aansluitend kunt u de tentoonstelling ‘Topstukken in perspectief’ in het Nationaal Archief gratis bezoeken. Er is plaats voor maximaal 50 vrijwilligers in de bijeenkomst.

Wilt u zich aanmelden voor de vrijwilligersbijeenkomst of heeft u nog vragen over het project? Stuur dan een e-mail naar hetvolk@cbg.nl.

Verschillende collecties

De collectie Rode Kruiskaarten bestaat uit twee sets, die vanwege de afwijkende opbouw apart ingevoerd moeten worden. Daarna staat er nog een set met Duitse overlijdensakten klaar. Dit zijn afschriften van akten van overlijden van Nederlanders die tijdens de oorlogsjaren al dan niet gedwongen in Duitsland verbleven en niet in concentratiekampen waren ondergebracht. Duitse gemeenteambtenaren hebben deze afschriften kort na de oorlog in opdracht van de geallieerden opgesteld. De database met persoonsinformatie die uit het project voortkomt wordt op termijn opgenomen in de personen-portal ‘Oorlogslevens’ van Netwerk Oorlogsbronnen. Dit is een WO2-personenzoekmachine - vooralsnog alleen raadpleegbaar voor medewerkers van betrokken erfgoedinstellingen - die uit verschillende collecties levensgebeurtenissen reconstrueert. Het CBG stelt de scans en openbare gegevens van de kaarten te zijner tijd via de eigen website ter beschikking.