Nijkerk als toevluchtsoord tijdens WOII. Interview 08

Gijs Bokkers, 87, woonde tijdens de oorlog op de boerderij De Rode Toren aan de Holkerweg in Nijkerk als jongste zoon uit het tweede huwelijk van zijn vader. Bij razzia’s dook hij samen met zijn broer en een jongen, Verbeek, uit Arnhem, evacué , onder in de hooiberg op de eigen boerderij. Hij was er nooit alleen, want het stikte er van de vlooien. (0:09), en er was ook veel schurft. (01:01) Die jongen zat samen met zijn vader bij Bokkers; de moeder en dochter zaten in Putten. Bokkers’ oudste broer werkte op het kantoor van Samuel Gerssen voor de controle van de voedselvoorziening om te voorkomen dat boeren de oogst verstopten. Sommige boeren deden dat heel frequent. Ze verkochten dat voor hoge prijzen op de zwarte markt (0:14) Zelf deelde Bokkers wel van de oogst uit aan mensen die tijdens het dorsen langskwamen. (0:41) Hij werd tijdens de razzia in januari 1945 weggevoerd naar Amersfoort, maar kwam terug. Diens vrienden, die met Gijs’ broer in het verzet zaten, waren van plan om hem uit Amersfoort weg te halen, maar ze hebben dat plan niet uitgevoerd. Later kwam hij weer terug vanwege ziekte. (0:12) De evacués Verbeek hielpen wat op de boerderij en ’s avonds deden ze spelletjes zoals dammen. De mensen op hongertocht bleven soms slapen. Sommigen kwamen zelfs regelmatig en noemden de vader van Bokkers ‘Ome Gijs’. (0:24/27) Karnen was verboden, maar bij Bokkers deden ze het wel. De hulp aan mensen was voor Bokkers wel christelijk gemotiveerd, al werd dat in de kerk niet expliciet gestimuleerd. (0:34) Soms waren er Duitse soldaten ingekwartierd; sloegen het portret van prins Bernard kapot. Dat was beangstigend. Een keer kwamen er hoge SS’ers overnachten die ook nog wilden eten, terwijl er ook evacués zaten en mensen op hongertocht langskwamen. (0:36/0:52). Bokkers herinnert zich die tijd niet als angstig, maar wel benauwend omdat hij niet wist waar hij aan toe was (0:39/0:56) De paarden die gevorderd werden door de Duitsers, werden wel betaald. (0:38) De razzia van Putten maakte wel diepe indruk, maar had verder weinig effect op Bokkers. De Duitsers dwongen de mannen wel om mee te werken aan bijvoorbeeld de bouw van bunkers. Weigeren kon niet; dat was te riskant. (01:20)