Akta gminy Wyryki

Zarząd Gminy (Prezydium Gminnej Rady Narodowej) Wyryki, powiat włodawski, funkcjonował w latach 1867-1954. Siedziba gminy mieściła się w miejscowości Wyryki. Status prawny – administracja ogólna. W 1864 r. organy administracji gminnej stanowiły: zebrania gminne, wójt, sołtysi i sąd gminny z ławnikami. W 1918 r. w gminie nadal obowiązywały ustawy i przepisy z okresu zaboru rosyjskiego, uzupełnione dekretem Naczelnika Państwa z 27 listopada 1918 r. Dekret zmienił częściowo zakres działania i sposób urzędowania organów gminnych. Gminę tworzyli: zgromadzenie gminne, rada gminna, wójt z pomocnikami i urzędnikami oraz sołtysi. W 1933 r. weszła w życie jednolita dla gmin kraju (oprócz Śląska) ustawa o częściowej zmianie ustroju samorządu terytorialnego. W okresie okupacji na mocy rozporządzenia Generalnego Gubernatora z 28 listopada 1939 r. o zarządzie gmin polskich, gminy zostały podporządkowane władzom okupacyjnym, stając się organem wykonawczym tych władz. W 1944 r. utworzone zostały gminne rady narodowe. Spośród członków gminnej rady wybierano zarząd gminy (organ wykonawczy), prezydium gminnej rady narodowej (organ reprezentacyjny gminy i kontrolny). W 1950 r. weszła ustawa o terenowych organach jednolitej władzy państwowej. Rady narodowe stały się terenowymi organami władzy państwowej. Na szczeblu gminnym organem wykonawczym i zarządzającym było prezydium, składające się z przewodniczącego, zastępcy, sekretarza i 2 członków wybieranych przez radę. W 1924 r. w skład gminy wchodziły: Adamki kol., leśniczówka; Adampol folwark, leśniczówka; Czortówka (Załucze) leśniczówka; Hubertówka; Iwanki wieś; Kapłonosy wieś, folwark, leśniczówka; Krasówka wieś; Krzyżówka wieś; Lubień wieś; Luta wieś; Marynki leśniczówka; Marysin folwark; Mosty leśniczówka; Podluta leśniczówka; Połód folwark, leśniczówka; Siedliska folwark; Smolarnia osada; Suchawa wieś, folwark; Wyryki folwark; Wyryki-Adampol wieś; Wyryki-Połód wieś; Wyryki-Wola wieś; Zieńkówka leśniczówka; Zofiówka leśniczówka; Żuków wieś. Zarząd Gminy Wyryki działy: Ogólno-Organizacyjny - protokoły dotyczące organizacji z lat 1926, 1940 (sygn. 1); Finansowo-Budżetowy - budżety gminy, kontrola wydatków, dochody budżetowe, podatek gruntowy, daniny z lat 1926-1946 (sygn. 2-10); Gospodarki Gminnej - wzory budowy mostów, plan mostu pod Kaplonosami, dzienniki podawcze z lat 1922-1923, 1926-1927, 1930-1931, 1940 (sygn. 11-15)Prezydium Gminnej Rady Narodowej w Wyrykach (Zarząd Gminy do 1950 r.) działy: Ogólno-Organizacyjny - sprawy organizacyjne, sprawy osobowe, kontrola służby urzędników, zebrania i urzędowanie, protokoły: sesji rady, posiedzeń prezydium, zarządu gminy, komisji, sesji sołtysów, zebrań gromadzkich; kontrole wewnętrzne, majątek gminy i gromad z lat 1944-1953 (sygn. 16-52); Finansowo-Budżetowy - budżety gminy, sprawozdania rachunkowe, dochody budżetowe, wydatki budżetowe, dochody obce, rejestry wymiarowe podatku gruntowego, rejestry przeliczeń z lat 1944-1954 (sygn. 58-81, 95-113, 124-127); Gospodarki Gminnej - sprawy ogólno-gospodarcze, drogi i place publiczne, sprawy rolne, przemysł z lat 1944-1947, 1949-1954 (sygn. 128-141); Administracji Społecznej - sprawy oświaty i kultury z lat 1944-1946, 1949-1951, 1953 (sygn. 142-150); Administracyjny (sprawy poruczone) - sprawy wyborów do Sejmu, USC, sprawy ewidencji ludności, bezpieczeństwo i porządek publiczny, sprawy budowlane, sprawy sądowe, rejestry spraw karnych i wyroków sądowych, rejestry wydanych zaświadczeń z lat 1945-1946, 1948-1954 (sygn. 151-170)