Akta gminy Żerocin

Okres zaborów: Dział administracyjny z lat 1898-1918[1946] (10 j.a.): rejestry ludności zamieszkałej w gminie, przesiedlenia, sprawy wojskoweOkres międzywojenny Dział finansowo-podatkowy z lat 1938-1939 (1 j.a.): księga sum przechodnich, Okres okupacji: Dział gospodarki gminnej z lat 1939-1941 (1 j.a.): ankieta gromadzka z wykazem gospodarstw i nardowości Dział finansowo-podatkowy z lat 1940-1943 (1 j.a.): podatek od nieruchomościOkres PRL: Dział ogólno-organizacyjny z lat 1944-1954 (9 j.a.): okólniki i zarządzenia, sprawy organizacyjne Prezydium, akta personalne przewodniczącego i pracowników gminnych, posiedzenia GRN, protokoły z posiedzeń Prezydium GRN, kontrole wewnętrzne i społeczne, komisje Dział finansowo-podatkowy z lat 1945-1954 (73 j.a.): budżet gminy, budżet administracyjny, zakładów i gospodarstw, roczne sprawozdania rachunkowe, księgi podatku gminnego, kredyt komunalny, rejestry wymiarowe podatku gruntowego, ksiegi biercze szarwarków, świadczenia w naturze Dział gospodarki gminnej z lat 1945, 1948, 1952 (3 j.a.): melioracja i drogi publiczne, sprawy rolne, przemysł i handel w gminie Dział administracyjno-społeczny z lat 1945-1951 (31 j.a.): oświata, kultura, sprawy repatriacyjne, sprawy wyznaniowe, wykazy ludności, ewidencja ludności, książki meldunkowe, rejestr osób opuszczających gminę, uznanie obywatelstwa, wykaz wydanych tymczasowych dowodów osobistych, sprawy meldunkowe Dział administracyjny z lat 1944-1951 (15 j.a.): sprawy wojskowe, pomoc dla wojska, rejestry poborowych, wojskowa książka meldunkowa, rejestracja szkód wojennych, gospodatswa opuszczone, zniszczenia wojenne, sprawy budowlane. Żerocin na mocy dekretu władz Księstwa Warszawskiego wydanego w 1809 r. zostały jednowioskową gminą (Dz. P. K. W. t. I, s. 227-236). W wyniku podziału Królestwa Polskiego na powiaty i gminy, dokonanego na początku 1867 r. przez Komitet Urządzający (Dz. P. K. P. t. 66, s. 279n.), gmina Żerocin znalazła się w powiecie radzyńskim guberni siedleckiej (od 1912 - gubernia lubelska). W 1933 r. z gminy Żerocin wyłączono wieś Smolne Piece włączając ją do gminy Sidorki w powiecie bialskim. W latach 1919-1939 gmina znajdowała się w graniach powiatu radzyńskiego w województwie lubelskim. Obejmowała następujące wsie: Żerocin, Danówka, Dołha, Leszczanka, Pereszczówka, Puhacze, Rogozneczka, Sokole, Surmacze, Szachy, Sitno, Strzyżówka, Utrówka, Witoroż. W okresie okupacji - dystrykt lubelski. W 1954 r. z terenu gminy Żerocin utworzono gromady w Dołdze, Witorożu i Żerocinie (Dz. Urz. WRN w Lublinie Nr 15, poz. 64). Siedziba gminy - Żerocin. Status prawny - jednostka podziału terytorialnego. Dekret z 23 lutego 1809 r. (Dz. P. K. W. t. I, s. 227-236) ustanowił gminy wiejskie jako jednostki administracji państwowej niższego stopnia i równocześnie komórki samorządu terytorialnego. Na czele gminy stał wójt. Ukaz z 19 lutego 1864 r. o urządzeniu gmin wiejskich (Dz. P. K. P. t. 62, s. 37) uzupełniony zarządzeniem z 1871 r., w miejsce jednoosobowej władzy wójta tworzył organy administracji gminnej: zebrania gminne, sądy gminne, wójtów i sołtysów. Po odzyskaniu niepodległości na ziemiach byłego zaboru rosyjskiego nadal obowiązywał częściowo ukaz z 1864 r. Dekret Naczelnika Państwa z dnia 27 listopada 1918 r. (Dz. P. Nr 18, poz. 48) wprowadził tylko pewne uzupełnienia. Zniósł instytucje pełnomocników gminnych ustanawiając radę gminną. W jej skład wchodził wójt, jego zastępca i 12 członków wybieranych podczas zgromadzenia gminnego. Rada stała się organem zarządzającym i kontrolnym gminy. Ustawa dla gmin z 23 marca 1933 r. (Dz. U. Nr 35, poz. 294) znosiła zgromadzenia gminne przekazując część ich kompetencji radzie gminnej. Organem wykonawczym został zarząd gminny. W okresie okupacji, na mocy rozporządzenia generalnego gubernatora z dn. 28 listopada 1939 r., gminy w GG zostały podporządkowane władzom okupacyjnym, a samorząd zniesiony. Gminą zarządzał jednoosobowo wójt mianowany przez starostę. Władza wójta miała charakter porządkowo-policyjny. Na mocy ustawy z dn. 11 września 1944 r. (Dz. U. Nr 5, poz. 22) powstały gminne rady narodowe jako władza uchwałodawcza. Spośród członków gminnej rady wybierano zarząd gminy, prezydium gminnej rady narodowej. Na mocy ustawy z dn. 20 marca 1950 r. (Dz. U. Nr 14, poz. 130) rady narodowe stały się terenowymi organami władzy państwowej. Organem wykonawczym i zarządzającym było prezydium, składające się z przewodniczącego, zastępcy, sekretarza i 2 członków wybieranych przez radę.