Gemeente Serooskerke (Schouwen) 1768-1944, 1768-1944 (1961)

Inleiding Deze kleinste Nederlandse gemeente met 189 inwoners hield in 1961 op te bestaan. De gemeente was 333 ha groot en bevatte naast het dorp Serooskerke nog de buurtschap Schelphoek. Het Schouwse dorp Serooskerke was gelegen in de heerlijkheid Welland. Het had echter een afzonderlijk gerecht. Op de kaart van de Tegenwoordige Staat komt geen afzonderlijke heerlijkheid Welland voor. Op de Steenrol van Beoosten Schelde echter worden Welland ‘waeronder Serooskerke’ Noordwelle en Zuidwelle onder drie afzonderlijke hoofden vermeld. De heerlijkheid was in 1571 in het bezit van het geslacht Tuyll van Serooskerke. Dit geslacht bezat eveneens de gelijknamige heerlijkheid op Walcheren. Tijdens de oorlog tegen Spanje werd het dorp op 14 december 1575 door de Staatsen in brand gestoken om te voorkomen dat de Spanjaarden er zich zouden vestigen tijdens het beleg van Zierikzee. In de twintigste eeuw heeft het dorp geleden van twee kort na elkaar volgende inundaties.In februari 1944 werd de polder Schouwen op bevel van de bezetters onder water gezet. Direct na de capitulatie werden maatregelen genomen om het water te lozen en op 8 september 1945 was de normale waterstand weer bereikt. Gedurende de inundatie waren de inwoners over geheel Nederland verspreid. Veel erger was de Watersnoodramp van 1 februari 1953, waarbij 15 mensen te Serooskerke verdronken, waarvan 8 ingezetenen. Bij de herdijking van Schouwen werd bij het dijkgat te Schelphoek ca. 150 ha buitengedijkt. Na het droogvallen van de gronden op 31 december bleek dat veel huizen waren verdwenen of onherstelbaar beschadigd. Plannen voor de aanleg van een haven dateren uit de negentiende eeuw. In 1860 wilde men ten westen van de Heertjesinlaag een tijhaven aanleggen. Het plan kwam echter niet tot uitvoering. In 1888 werden opnieuw onderhandelingen gevoerd, vooral met het oog op het bietenvervoer. Eerst op 3 december 1901 werd de haven aanbesteed door de gemeenten Serooskerke en Noordwelle. Het Rijk en de Provincie gaven een subsidie. Na de aanbesteding bleek dat de ondergrond nog slechter was dan men dacht. Het werk werd door een tweede aannemer voltooid en op 17 juli 1903 werd de haven in gebruik genomen. Op 1 februari 1953 vond de grootste dijkbreuk in het rampgebied in de havendijk plaats. De gehele haven werd in korte tijd weggevaagd. In het buitengedijkte gebied van de gemeente werd een werkhaven aangelegd voor de aanleg van de Oosterscheldekering. Van het archief van het gerecht en de weeskamer van Serooskerke zijn geen stukken bewaard gebleven. In deze inventaris zijn slechts enige stukken van voor 1811 beschreven. De materiële toestand van het archief uit de eerste helft van de negentiende eeuw is bijzonder slecht. Een deel van het archief uit de twintigste eeuw heeft tengevolge van de Watersnoodramp in 1953 onder water gestaan. Er zijn toen ook stukken verloren gegaan. Bronnen - Tegenwoordige Staat, deel X. 1753 - A.J. van der Aa, Aardrijkskundig woordenboek, deel X. 1847 - A.J.F. Fokker, Schouwen voor 1600, deel I. 1909 - L.W.A.M. Lasonder. De archieven van de rechtbanken enz. De Zeeuwsche eilanden. 1912 - Provinciale almanak. 1960 - M.H. Wilderom. Tussen afsluitdammen en deltadijken, Noord-Zeeland. 1964