Netwerkdag Indisch Erfgoed Digitaal: Delen en verbinden rondom een meerstemmige geschiedenis
Op 22 maart 2023 vond de eerste netwerkdag plaats rondom het Programma Indisch Erfgoed Digitaal. In De Observant in Amersfoort kwamen bijna 140 deelnemers bij elkaar om te leren over de doelstellingen van het programma, wat het voor instellingen in erfgoed en onderwijs kan betekenen en hoe men een bijdrage kan leveren. De videoregistratie van het plenaire deel van de middag is nu online te bekijken.
De dag werd geopend door dagvoorzitter Yulia Irma Pattopang waarna Jesse de Vos (Netwerk Oorlogsbronnen) namens het consortium van KB, IHC en NOB het Programma Indisch Erfgoed Digitaal (PIED) toelichtte. In zijn presentatie sprak duidelijk de ambitie om een webportaal te ontwikkelen dat zo inclusief mogelijk is en de perspectieven bevat van de verschillende ervarings- en herinneringsgemeenschappen die een band hebben met de koloniale geschiedenis van de Indonesische archipel.
Warda El-Kaddouri, journalist en onderzoeker, gaf een inspirerende keynote waarin ze stil stond bij de manier waarop geschiedschrijving tot stand komt, en ook hoe collecties zijn en worden gevormd vanuit een vaak eenzijdig perspectief. Ze roept op om te dekoloniseren: niet het censureren van geschiedenis, maar juist het tegenovergestelde: de verhalen van minder gehoorde gemeenschappen toevoegen.
Die perspectieven toevoegen doet het programma onder meer door digitalisering van tot nu toe slecht beschikbare archieven, zo vertelt Louise Rahardjo van de KB tijdens de middag. Een onafhankelijke selectiecommissie met representanten uit de ervaringsgemeenschappen bewaakt het proces zodat elke aanvraag zo eerlijk mogelijk wordt gewogen. Andere, al gedigitaliseerde collecties, bestaan nu nog vaak uitsluitend in de context van de instellingswebsite, waarbij weinig extra context-informatie wordt toegevoegd. NOB zet zich ervoor in deze collecties aan te sluiten en te verrijken met termen uit een nieuwe Indisch Erfgoed Thesaurus. Margaret Leidelmeijer liet een heel vroeg prototype zien van het webportaal waarop straks al die erfgoedbronnen in samenhang en context worden gepresenteerd.
Ariadne Asimakopoulos, onder andere producent van educatief programma De Wereld van de Oost, sloot na een sessie met mensen uit het onderwijs aan voor een paneldiscussie met Margaret Leidelmeijer en Warda El-Kaddouri over gebruik van terminologie, hoe je kiest voor perspectieven en hoe feiten zich verhouden tot meer subjectieve verhalen. Eenvoudige antwoorden zijn er niet, maar we zien een duidelijke verschuiving, waarbinnen de ambities voor het webportaal goed passen.
De komende jaren hopen we elkaar vaker te treffen in verschillende samenstelling. Want alleen samen kunnen we het hele verhaal vertellen.