Elsbroekerpolder 1763-1978 (1980)

Reeds vanaf 1500 is in het veengebied van Hillegom sprake van bepoldering. Maar de door dijkgraaf en hoogheemraden van het hoogheemraadschap van Rijnland verleende vergunningen zijn summier in plaatsaanduiding. Het is niet gemakkelijk op te maken over welk gedeelte het precies gaat. Het oudst te traceren verzoekschrift tot bepoldering in het gedeelte Hillegom-Elsbroek is van 19 juni 1633. Landeigenaren uit Hillegom, Lisse en Vennep vroegen Rijnland toen toestemming om in het gebied tussen de "Groote sloot", de "Santsloot van Seypesteyn", de "Heerwech" en de (Haarlemmer) "Meerdijk" een polder te mogen stichten. Maar vanwege tegenstand ging deze bepoldering niet door. Bestuurders van een "polder ten zuiden van de Sandlaen" kregen op 17 juli 1633 vergunning de ingelanden aan het werk te zetten om de molensloten, die sterk vervuild waren, schoon te maken. Hier was dus sprake van een al bestaande polder! Een daarop volgende vergunning tot bepoldering van 5 november 1633 had ook betrekking op deze buurt. Het betrof een aantal landeigenaren in het gebied ten noorden van de "Gerrit Aevenwech". Zij kregen van Rijnland vergunning om een windwatermolen te bouwen aan een al bestaande molensloot en om een kade aan te leggen op land van Leendert Meeszoon. Verder werd die kade aangelegd langs de "Sandsloot van Cornelis van Seypesteyn" (noordgrens) tot aan het Haarlemmermeer en langs de Gerrit Avenweg (zuidgrens). Aan de oever van het Haarlemmermeer was vanouds al een kade aanwezig. Langs de duingronden werd vanaf de Zandsloot van Seypesteyn tot aan de sloot langs de Gerrit Avenweg een extra sloot gegraven om afkomend duinwater af te leiden. Naar alle waarschijnlijkheid betrof het hier de Elsbroekerpolder. Tevens zijn er aanwijzingen dat de polder, of in ieder geval een polder hiernaast, Mollemslootpolder genoemd werd. Een volgende aanvraag betrof ook het gebied dat later Elsbroekerpolder zou gaan heten. Op 16 maart 1634 verzochten Syvert Claesz van Zandvliet en Claes Pietersz Keyser om vier morgen land, gelegen tussen "Seypesteyns santsloot en Gerrit Avenwech", in een daar al bestaand poldertje te mogen brengen. Afwatering zou geschieden via de "Leeckenduijstersloot" naar het Haarlemmermeer. Ook hier was het de bedoeling het duinwater via een speciaal gegraven sloot af te leiden naar de sloot langs de Gerrit Avenweg. Deze weg moest overigens ook verhoogd worden om te dienen als polderkade en er zou een duiker doorheen gestoken worden. Maar de kerkmeesters van Hillegom, als eigenaar van de Gerrit Avenweg, wilden niet dat de duiker gelegd werd en ook niet dat de weg verhoogd zou worden. En de poldermeesters van de Auscamper- of Mollemslootpolder maakten bezwaar tegen de lozing op de "Leeckenduijstersloot", omdat zij daar al op uitwaterden. Dijkgraaf en hoogheemraden van Rijnland zwichtten voor deze tegenstand en beschikten afwijzend. Bij het onderzoek naar de achtergrond van de Elsbroekerpolder kwam een lijst uit ca 1640 met zeven polders in Hillegom te voorschijn. Op die lijst komen de Elsbroekerpolder en de Mollemslootpolder al voor. De jaarrekeningen van de polder, vanaf 1653 bij Rijnland aanwezig, werden voorzien van de tekst: "Elsbroekermolen" (polder). * In een polderlijst (uit 1643) wordt gesproken over "Elsbrouckerlaender- of Suyteynderpolder". Op 28 februari 1660 werd de "Elstbrouckerpolder" met de "Auscamperpolder" samengevoegd. Het betrof het gebied tussen de Hillegommerbeek, het Haarlemmermeer, de Gerrit Avenweg en de Heerweg. De polder, ter grootte van ruim 200 morgen gelegen in De Vennep en Hillegom, kreeg toen de naam "Gerrit Aeff en Beecks polder". * Op de overzichtskaart van Rijnland van 1647 is het allemaal goed te zien. De vaart van het buiten Elsbroek naar het Haarlemmermeer had blijkbaar in de loop der tijd verschillende namen. Op de overzichtskaart van 1647 heette hij Panvis Sloot, op die van 1746 Santvaart en op de poldergrenskaart van 1858 Elsbroeker vaart.