Stadskanaal, 'Generaal-Maczek-monument'

Het 'Generaal-Maczek-monument' herinnert de inwoners van Stadskanaal aan de bevrijding van hun stad op 12 april 1945 door het Poolse bataljon 'Strelcow Podhalanskisch', onder leiding van generaal S.W. Maczek. Begin april 1945 naderden de geallieerden in hoog tempo de provincie Groningen. De bevrijding van de provincie voltrok zich in drie regio's: de grensstreek tussen Musselkanaal en de Dollard, de stad Groningen en het 'bruggenhoofd Delfzijl'. Leden van het plaatselijk verzet waren er in geslaagd 'De IJzeren Klap' te behoeden voor vernieling door Duitse genisten. Dit was de enige brug over het Stadskanaal in de wijde omgeving die nog intact was. Een verkenningseenheid van de Eerste Poolse Pantserdivisie maakte van deze kans dankbaar gebruik en overschreed op 11 april 1945 bij Musselkanaal de provinciegrens. Nog dezelfde dag trok een Poolse patrouille direct verder naar Stadskanaal en Mussel. Langzaam oprukkend en op strategische punten een kanon met bemanning achterlatend, bereikten de Polen die dag villa 'Ter Marse' en de naastgelegen watertoren. Daar gingen zij in stelling en brachten de nacht door. De volgende dag (12 april) werd de rest van Stadskanaal bevrijd. Onthulling Het monument is onthuld op 4 mei 1994 door burgemeester Rebel en de heer F. Morawski.